Uygulamada dikkat edilmesi gereken birçok önemli husus bazen bilgi eksikliğinden çoğu zaman da yeteri kadar dikkat edilmediğinden dolayı göz ardı ediliyor. Derlense kitap olabilecek çoklukta olan bu konulara en önemlilerden ve de en çok soru alanlardan başlayarak bir giriş yapalım.
Faturada Ayrıca Gösterilmeyen KDV İndirim Konusu Yapılamaz;
3065 sayılı KDV Kanununun 34.maddesinde; KDV’nin indirim konusu yapılabilmesi için belge üzerinde ayrıca gösterilmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir. Bu da KDV dâhil olarak düzenlenen faturalardaki KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı anlamına gelir. 22 seri Nolu KDV genel tebliğinde de bu konu açıklanmış, sadece tarifesi KDV dâhil olarak belirlenen işler (yolcu biletleri, gazete, dergi, kitap, ilaç, akaryakıt faturaları vb) ile özel matrah şekline tabi mal ve hizmetler (spor toto, milli piyango, at yarışları vb) için düzenlenen faturalarda dâhil olarak gösterilen KDV’nin iç yüzde ile ayrılarak indirim konusu yapılabileceği belirtilmiştir.
Bunun dışında deftere tabi olan mükelleflerin KDV dâhil düzenlenen faturaları almaları halinde, KDV’sini indirim konusu yapamayacaklarını bilmeleri gerekir. İndirim konusu yapılamayan bu tutarlar ise gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.
Akaryakıt Faturaları, Ekinde İptal Edilmiş Yazar Kasa Fişleri Olmadan Gider Kaydedilemez;
Akaryakıt satışları ile ilgili olarak özel anlaşmalara göre fişlerin faturaya dönüştürülmesi durumunda 68 seri Nolu ÖKC Tebliğine göre Akaryakıt faturalarını alanların bu faturaları gider belgesi olarak kaydedebilmeleri için;
1- İki işletme arasında özel bir sözleşme olması ve sorulduğunda bu sözleşmenin ibraz edilmesi gerekmektedir.
2- Fatura üzerindeki tutar ile ekindeki iptal edilmiş ödeme kaydedici cihaz fişlerinin toplam tutarının birbirine eşit olması gerekmektedir. Ödeme kaydedici cihaz fişlerinin toplam tutarının faturada yazılı tutardan daha az olması halinde, adına fatura düzenlenen kişi veya kuruluşlar muhasebe kayıtlarında fişlerin toplam tutarını esas alacaklardır.
Alınan Yazar Kasa Fişlerinin Kayıt Edilmesi;
213 sayılı VUK’nun 232. maddesinde Fatura Kullanma Mecburiyeti anlatılmıştır. Buna göre, Birinci ve İkinci sınıf tüccarlara, serbest meslek erbaplarına, basit usule tabi olanlara, vergiden muaf esnafa, defter tutmak zorunda olan çiftçilere yapılan satışlarda rakam ne olursa olsun fatura düzenlenmesi gerektiği, bu gerçek veya tüzel kişilerinde fatura istemek ve almak zorunda oldukları açıkça belirtilmiştir.
233.maddesinde ise Perakende Satış Vesikaları anlatılmış, işletmelerin fatura vermek zorunda olmadıkları satışlar ve nihai tüketiciye yaptıkları satışlar için perakende satış vesikaları düzenleyebilecekleri belirtilmiştir.
Öte yandan, 204 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişlerinin, 275 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile taksicilerden alınan perakende satış fişlerinin, 68 Sıra No.lu ÖKC teb.göre ise fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin haddi aşıp aşmadığına bakılmaksızın satın alınan akaryakıt bedeli karşılığında alınan ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür.
O halde Akaryakıt pompalarının ÖKC fişleri ile tüketim amaçlı ufak yazar kasa fişleri dışındaki yazar kasa fişlerinin işletmede gider ve maliyet belgesi olarak kullanılmamasına dikkat edilmesi gerekir.
Sakatlık İndirimi Uygulaması;
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Sakatlık İndiriminin belirlendiği 31.maddesinde 4842 sayılı kanun ile önemli bir değişiklik yapıldı. 2004 tarihinden önce sakatlık indirimi tutarları günlük olarak belirleniyor, çalışılan gün sayısı indirim tutarı ile çarpılarak sakatlık indirimi tutarı bulunuyordu. 2004 tarihinden itibaren ise yapılan değişiklikle bu uygulamadan vazgeçildi. Özürlü olarak sakatlık indirimi hakkına sahip olan kişi ayda 1 gün dahi çalışsa, aylık sakatlık indirimi tutarının tamamının indirimine hak kazanıyor ve aylık indirim tutarının tamamının gelir vergisi matrahından düşülmesi gerekiyor. Oysa hatırı sayılır bazı Bordro programları halen eski sisteme göre aylık olarak belirlenen sakatlık indirimini günlüğe çevirerek hesaba katmakta, işçi aleyhine önemli bir hata yapmaktalar.
Geç Gelen Faturaların Kaydı;
KDV Kanunun 29.maddesinin 3.bendine göre takvim yılı atlamadığı sürece geç gelen faturaların sonraki aylara işlenip Fatura üzerindeki KDV’nin de indirim konusu yapılmasında bir sakınca yoktur. Gider açısından ise dönemsellik ilkesine göre hareket edilmeli, yine takvim yılı sonuna kadar gelen faturaları gider kaydetme işlemine özen gösterilmelidir. Yıl Atladıktan sonra gelen faturalar konusunda ise Gerek matrah, gerekse KDV’si 681 hesaba (Önceki dönem gider ve zararlar hesabına) alınıp matraha eklenecek tutar olarak değerlendirilmelidir.
Ancak, geç gelen faturada mal veya maddi duran varlık var ise, mal bedeli 153 hesaba alınmalı, maddi duran varlık bedeli ise ilgili hesapta aktifleştirilmeli, KDV’si ise yine 681 hesaba alınmalıdır.
Çünkü, yıl sonunda fiili envanter yapılmış ve o mala rastlanmamıştır (mal çeşitli nedenlerle işletmeye ulaşmamıştır). Bu durumda geç gelen faturadaki malın da işletmeye fiili envanter tarihinden sonra gelmiş olduğuna kuşku yoktur.
SMMM Bülent FIÇICI
