FCC SİRKÜLER
Tarih/Sayı : 20101231.091
Konu : VERGİ İNCELEMELERİNE İLİŞKİN 4 ADET YÖNETMELİK
Özet : Bu yönetmelikler 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 ve 140 maddeleri ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 33/B maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları, Vergi İnceleme ve Denetim Planının Hazırlanması, Uygulanması ve Sonuçlarının İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar, Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar ve Rapor Okuma Komisyonlarının Teşekkülü ile Çalışma Usul ve Esasları Bu yönetmeliklerle belirlenmiştir.
31.12.2010 tarih ve 27802 sayılı Resmi Gazeteden;
VERGİ İNCELEME VE DENETİM KOORDİNASYON KURULUNUN
ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 − (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulunun görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 − (1) Bu Yönetmelik, 13/12/1983 tarihli ve 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 33/B maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 − (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Maliye Bakanını,
b) Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
c) Başkan: Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu Başkanını,
ç) İnceleme ve denetim birimi: Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığını, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığını, Gelirler Kontrolörleri Başkanlığını, vergi dairesi başkanlıklarını, vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde defterdarlıkları,
d) Komisyon: Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının bağlı olduğu Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı başkanlığında; Maliye Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkan Yardımcısı, Gelirler Kontrolörleri Başkan Yardımcısı ve Sekretaryadan sorumlu Gelir İdaresi Daire Başkanından oluşan komisyonu,
e) Koordinasyon Kurulu: Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulunu,
f) Sekretarya: Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığını,
g) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 inci maddesinde sayılan yetkilileri,
ğ) Yıllık plan: Yıllık vergi inceleme ve denetim planını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Koordinasyon Kurulunun Oluşumu,
Görev ve Yetkileri
Koordinasyon kurulunun oluşumu
MADDE 4 − (1) Koordinasyon Kurulu; Bakanın başkanlığında, Gelir İdaresi Başkanı, Maliye Teftiş Kurulu Başkanı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanı, Gelirler Kontrolörleri Başkanı ve Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının bağlı olduğu Gelir İdaresi Başkan Yardımcısından oluşur.
(2) Bakanın tevkil etmesi halinde Maliye Bakanlığı Müsteşarı, Bakanın yerine toplantıya başkanlık eder.
(3) Kurul toplantılarına, birinci fıkrada sayılan üyelerin herhangi bir nedenle katılamaması durumunda vekilleri iştirak eder.
Görev ve yetkiler
MADDE 5 − (1) Koordinasyon Kurulu;
a) Bakanlığın vergi inceleme ve denetim amaçlarına ulaşmasını sağlamak,
b) Vergi inceleme ve denetimleri ile raporlamaya ilişkin standart, ilke, yöntem ve teknikleri geliştirmek,
c) Vergi inceleme ve denetim rehberleri hazırlamak,
ç) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların uyacakları etik kuralları belirlemek,
d) İnceleme ve denetim birimleri arasında koordinasyonu, bilgi akışını ve uygulama birliğini temin etmek,
e) Vergi incelemesi ve denetimine ilişkin temel amaç ve hedefler doğrultusunda, inceleme ve denetim birimlerinin görüş ve önerileri ile Gelir İdaresi Başkanlığı risk analiz sistemi üzerinden yapılan analizler de dikkate alınarak incelemeye tabi tutulacak sektörler, konular ile mükellefleri tespit etmek, inceleme ve denetim birimlerinin uygulayacakları yıllık planı hazırlamak ve Bakan onayına sunmak,
f) Yıllık plan uygulaması ve sonuçlarını izlemek,
g) Gelir İdaresi Başkanlığı veya inceleme ve denetim birimlerinin, yıllık plan dönemi içerisinde ortaya çıkacak taleplerini değerlendirip, söz konusu planda gerekli değişiklikleri yapmak,
ğ) Teftiş, soruşturma, ihbar, şikayet ve benzeri nedenlerle yıl içinde ortaya çıkabilecek vergi incelemelerinin yapılmasına dair genel usul ve esaslara yıllık planda yer vermek,
ile görevli ve yetkilidir.
(2) Başkan, Koordinasyon Kurulunu olağan ve olağanüstü toplantıya çağırmak; çalışmaların verimli ve etkin bir şekilde yürütülmesini takip etmekle görevli ve yetkilidir.
(3) Koordinasyon Kurulu üyeleri, alınan kararların verimli ve etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamakla görevlidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Koordinasyon Kurulunun
Toplanma ve Çalışma Usul ve Esasları
Toplanma ve çalışma esasları
MADDE 6 − (1) Koordinasyon Kurulu; Mart, Haziran, Eylül ve Kasım aylarında olağan olarak toplanır. Başkan, Koordinasyon Kurulunu re’sen veya üyelerin gerekçeli talepleri üzerine her zaman olağanüstü toplantıya çağırabilir.
(2) Koordinasyon Kurulunun olağan toplantı gündemi, tarihi ve yeri, üyelerden gelen talep ve öneriler de dikkate alınmak suretiyle veya re’sen Başkan tarafından tayin edilir ve toplantı tarihinden en az üç gün önce Sekretarya aracılığıyla tüm üyelere bildirilir. Toplantı sırasında Koordinasyon Kurulu üyeleri, gündeme yeni bir madde eklenmesini önerebilirler.
(3) Konular gündemdeki sıralarına göre görüşülür ve alınan kararlar tutanakla tespit edilir.
(4) Koordinasyon Kurulu, yıllık planı hazırlar ve Aralık ayı sonuna kadar Bakan onayı ile ilgili birimlere gönderir.
(5) Koordinasyon Kurulu, yıllık plan uygulama sonuçlarını ertesi yılın Nisan ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklar.
Sekretarya ve görevleri
MADDE 7 − (1) Koordinasyon Kurulunun sekretarya görevi Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından yerine getirilir.
(2) Sekretarya;
a) Koordinasyon Kurulu toplantılarının düzenlenmesine ilişkin yazışmaları yapmak,
b) Koordinasyon Kurulu toplantılarının tutanaklarını tutmak,
c) Kararlara ilişkin tüm belgeleri muhafaza etmek,
ç) Komisyonun hazırlayacağı yıllık plan taslağını Koordinasyon Kuruluna sunmak ve Bakan tarafından onaylanan yıllık planı inceleme ve denetim birimlerine göndermek,
d) Gerektiğinde ihbar ve şikâyetler üzerine başlanılacak incelemelerde koordinasyonu sağlamak,
e) Yıllık plan kapsamında inceleme ve denetim birimlerinin, uygulamalarına ilişkin hazırlayacakları analiz raporlarını almak ve Koordinasyon Kuruluna sunmak,
f) İnceleme ve denetim birimlerinin yürüttükleri inceleme ve denetimlere ilişkin istatistik sonuçlarını derlemek ve raporlamak,
g) Koordinasyon Kurulunca verilecek diğer görevleri yapmak,
ile görevlidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer hükümler
MADDE 8 − (1) Gelir İdaresi Başkanlığı, Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı ile vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, vergi incelemesi ve denetimine ilişkin görevlerini bu Yönetmelik ile bu Yönetmelik kapsamında yapılan düzenlemelerde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak yerine getirmek zorundadırlar.
Yürürlük
MADDE 9 − (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10 − (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
VERGİ İNCELEME VE DENETİM PLANININ HAZIRLANMASI,
UYGULANMASI VE SONUÇLARININ İZLENMESİNE İLİŞKİN
USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 − (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı ile 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 inci maddesinde sayılan vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların uygulayacakları yıllık vergi inceleme ve denetim planının hazırlanması, uygulanması ve sonuçlarının izlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 − (1) Bu Yönetmelik, 13/12/1983 tarihli ve 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 33/B maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 − (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Maliye Bakanını,
b) Denetim: Teftiş ve vergi incelemeleri dışında kalan bireysel yoklama, toplu yoklama, yol denetimi ile yaygın ve yoğun vergi denetimlerini,
c) İnceleme ve denetim birimi: Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığını, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığını, Gelirler Kontrolörleri Başkanlığını, vergi dairesi başkanlıklarını, vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde defterdarlıkları,
ç) Komisyon: Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının bağlı olduğu Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı başkanlığında; Maliye Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkan Yardımcısı, Gelirler Kontrolörleri Başkan Yardımcısı ve Sekretaryadan sorumlu Gelir İdaresi Daire Başkanından oluşan komisyonu,
d) Koordinasyon Kurulu: Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulunu,
e) Merkez inceleme elemanı: Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları ve Gelirler Kontrolörleri ile bunların yardımcılarını ve stajyerlerini,
f) Sekretarya: Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığını,
g) Vergi incelemesi: Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak tespit etmek ve sağlamak amacıyla yapılan faaliyeti,
ğ) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar: 213 sayılı Kanunun 135 inci maddesinde sayılan yetkilileri,
h) Yıllık plan: Yıllık vergi inceleme ve denetim planını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yıllık Vergi İnceleme ve Denetim Planının Hazırlanması
Yıllık planın hazırlanması
MADDE 4 − (1) Vergi incelemeleri ve denetimler, Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan yıllık plan çerçevesinde yürütülür. Koordinasyon Kurulu, Mart ayı olağan toplantısında yıllık planın hazırlanmasında uyulması gereken esasları belirler.
(2) Yıllık plan hazırlıkları Komisyon tarafından yapılır. Yıllık planın hazırlık çalışmaları aşağıdaki şekilde yürütülür:
a) Komisyon, Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, incelenecek sektörler ve konuları tespit eder. Komisyon bu tespiti yaparken, Gelir İdaresi Başkanlığı Risk Analiz Merkezi tarafından belirlenen sektörler, konular ve mükellefler ile inceleme ve denetim birimleri tarafından riskli görülen sektörler, konular ve mükellefleri de dikkate alır.
b) Komisyon, Koordinasyon Kurulunun Eylül ayı olağan toplantısında görüşülmek üzere incelenecek sektörleri ve konuları içeren yıllık plan taslağını Sekretaryaya gönderir.
c) Koordinasyon Kurulu, Sekretarya tarafından kendisine sunulan yıllık plan taslağı hakkında gerekli değerlendirmeyi, öngördüğü değişikliklerle birlikte yapar ve yıllık plan taslağına son şeklini vermek üzere Komisyona gönderir.
ç) Komisyon, Ekim ayı sonuna kadar son şekli verilen yıllık plan taslağını Koordinasyon Kuruluna sunulmak üzere Sekretaryaya gönderir.
d) Koordinasyon Kurulu, Kasım ayı olağan toplantısında yıllık planı sonuçlandırır. Yıllık plan Aralık ayı sonuna kadar Bakan onayına sunulur.
e) Koordinasyon Kurulu, yıllık planda incelenecek sektörleri ve konuları, inceleme ve denetim birimlerinin kapasitesi ile mevcut iş hacimlerini de dikkate alarak inceleme ve denetim birimleri arasında dağıtır.
f) Sekretarya, inceleme ve denetim birimlerine yıllık planı gönderir.
g) Komisyon, yıllık planda her bir inceleme ve denetim birimi itibariyle belirlenmiş olan sektör ve konulara ilişkin mükellef listesini en kısa sürede ilgili inceleme ve denetim birimine gönderir.
ğ) İnceleme ve denetim birimleri, kendilerine gönderilen sektörler, konular ve mükellef listeleri üzerinde gerekli analizleri yaparak çalışma programlarını hazırlarlar.
(3) Yıllık plan kapsamındaki vergi incelemesi ve denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılacak kaynaklar ve bu kaynakların mükellef grupları, sektörler veya inceleme konuları itibariyle yapılacak risk analizleri ile belirlenecek en yüksek risk alanlarından başlanılarak dağıtılmasını temin etmek üzere; vergi kayıp ve kaçağı riskinin özelliği de dikkate alınarak, hangi inceleme şeklinin uygulanacağı ve kaynakların ne şekilde dağıtılacağı yıllık planda gösterilir.
(4) Yıl içerisinde ortaya çıkacak ihbar ve şikâyet konuları hakkında yapılacak incelemelerin, ilgili inceleme ve denetim birimi tarafından tamamlanması esastır. Maliye Teftiş Kurulu, Hesap Uzmanları Kurulu ve Gelirler Kontrolörleri Başkanlığına gelen ihbar ve şikâyetlere konu incelemelerin denetim kaynağının yetersizliği nedeniyle yapılamaması durumunda; ihbar ve şikâyetler, değerlendirilmek üzere Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilir. İnceleme ve denetim birimleri, incelemeye başlamadan önce ihbar veya şikâyet konusu mükellef ile ilgili bir inceleme olup olmadığı hususunda Sekretaryadan bilgi alırlar. Bu konudaki koordinasyon Sekretarya tarafından sağlanır.
(5) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca yıl içerisinde yapılan inceleme ve denetimler sırasında ortaya çıkan vergi incelemelerinin ilgili inceleme ve denetim birimi tarafından yapılması esastır. Ancak, söz konusu incelemelerin, incelemenin yapıldığı ya da ilgili inceleme ve denetim biriminin devamlı çalışma merkezinin bulunduğu iller dışındaki illere sirayet etmesi durumunda; diğer illere ilişkin yapılması gereken incelemeler, ilgili inceleme ve denetim birimi vasıtasıyla, değerlendirilmek üzere Gelir İdaresi Başkanlığına iletilebilir.
(6) Merkez inceleme elemanları tarafından yapılan teftiş ve soruşturmalar sırasında ortaya çıkan inceleme ve denetimler, bağlı oldukları inceleme ve denetim birimleri tarafından görevlendirilmeleri üzerine ilgili merkez inceleme elemanınca tamamlanır.
(7) Savcılıklar ve mahkemeler tarafından talep edilenler ile her türlü uluslararası sözleşmeler ve 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki Kanun kapsamında yürütülmesi gereken inceleme ve denetimler, yıllık plan kapsamına bağlı olmaksızın, ilgili inceleme ve denetim birimi tarafından yürütülür.
(8) Kamu kurum ve kuruluşlarından intikal eden ve yürüttükleri görevler nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak mali konuları içeren inceleme ve denetim taleplerinin nasıl karşılanacağı yıllık planda gösterilir.
(9) Gelir İdaresi Başkanlığı, mükelleflerin haklarını gözeterek yüksek kalitede hizmet sunmak suretiyle yükümlülüklerini kolayca yerine getirmeleri için gerekli tedbirleri alır; uyum bozukluklarını tespit ve analiz ederek çözümler üretmek suretiyle mükelleflerin vergi kanunlarına gönüllü uyumunu sağlar; vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek amacıyla, ekonomik ve sosyal ihtiyaçları da göz önünde bulundurarak gerekli çalışmaları ve denetimleri yapar. Bu çalışma ve denetimler sonucunda ortaya çıkan vergi incelemelerini yıllık plan hedeflerini aksatmayacak şekilde yürütür. Bakan, gerekli görmesi halinde, Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığını ve Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığını bu hususlarda görevlendirebilir.
(10) Yıllık planın Aralık ayı sonuna kadar herhangi bir nedenle hazırlanamamış veya onaylanmamış olması halinde, yeni plan onaylanana kadar vergi incelemesine ve denetime ilişkin faaliyetler; 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 33/B maddesi, bir önceki yıla ait plandaki genel esaslar ve Gelir İdaresi Başkanlığı ile inceleme ve denetim birimlerince yapılan analizler de dikkate alınarak inceleme ve denetim birimleri tarafından yürütülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yıllık Vergi İnceleme ve Denetim Planının Uygulanması ve
Sonuçlarının İzlenmesi
Yıllık planın uygulanması
MADDE 5 − (1) Yıllık plan, inceleme ve denetim birimleri tarafından etkin bir şekilde uygulanır. Bakan, vergi inceleme ve denetimlerinin yıllık plana uygun bir şekilde uygulanıp uygulanmadığını takip eder.
(2) Koordinasyon Kurulu, Eylül ayı olağan toplantısında, yıllık plan uygulamaları ve bu kapsamda yapılan çalışmaları toplantı gündemine alarak görüşür. Üyeler, kendi birimleri tarafından yürütülen inceleme ve denetimlere ilişkin olarak Koordinasyon Kurulunu bilgilendirir.
Yıllık plan sonuçlarının izlenmesi
MADDE 6 − (1) Koordinasyon Kurulu, Mart ayı olağan toplantısında önceki yıla ait yıllık plan uygulamalarına ilişkin çalışmaları ve bu çalışmalarda elde edilen sonuçları toplantı gündemine alarak görüşür. Üyeler, kendi birimleri tarafından yürütülen plan uygulamaları ve sonuçları hakkında Koordinasyon Kurulunu bilgilendirirler.
(2) İnceleme ve denetim birimleri, vergi incelemesine ve denetime tabi tuttukları sektörler, konular, mükellef grupları ve mükellefler hakkında düzenlenen vergi inceleme ve denetim raporlarında eleştiri konusu yapılan hususları, vergi kayıp ve kaçağının yoğunlaştığı alanları ve bunların nedenlerini, yargı organlarının konuya ilişkin yaklaşımını ve vergi inceleme sonuçlarını sektörler, konular ve mükellef grupları itibariyle analiz ederek alınması gereken önlemlere ve yapılması gerekli görülen düzenlemelere ilişkin bir rapor hazırlayarak Eylül ayı toplantısında Koordinasyon Kurulunun bilgisine sunulmak üzere Sekretaryaya gönderirler.
(3) İnceleme ve denetim birimleri yürüttükleri inceleme ve denetimlere ilişkin aylık istatistik sonuçlarını takip eden ayın on beşinci gününe kadar Sekretaryaya gönderirler.
Denetim sonuçlarının kamuoyuna açıklanması
MADDE 7 − (1) Koordinasyon Kurulu, her yıl vergi inceleme ve denetim istatistiklerini takip eden yılın Nisan ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklar.
(2) Vergi incelemesi ve denetim istatistiklerinde; yapılan çalışmalar sonucunda bulunan matrah farkları, tarhı istenen vergi ve kesilen ceza tutarları, uzlaşma sonuçları, tahsilat durumu ve ihtilaf konusu yapılan vergi ve cezalar ile bunlara ilişkin sonuçlara yer verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 8 − (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 9 − (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
VERGİ İNCELEMELERİNDE UYULACAK USUL VE ESASLAR
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 − (1) Bu Yönetmeliğin amacı, vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 − (1) Bu Yönetmelik, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 140 ıncı maddesi ile 13/12/1983 tarihli ve 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 33/B maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 − (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
b) Başkanlık: Gelir İdaresi Başkanlığını,
c) İnceleme ve denetim birimi: Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığını, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığını, Gelirler Kontrolörleri Başkanlığını, vergi dairesi başkanlıklarını, vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde defterdarlıkları,
ç) Sınırlı inceleme: Tam inceleme dışında kalan vergi incelemesini,
d) Tam inceleme: Bir mükellef hakkında, bir vergi türü itibariyle bir veya birden fazla vergilendirme dönemine ilişkin her türlü iş ve işlemlerinin bütün matrah unsurlarını içerecek şekilde yapılan vergi incelemesini,
e) Vergi inceleme raporu: Vergi incelemeleri sonucunda düzenlenen her türlü raporu,
f) Vergi incelemesi: İnceleme yapmaya yetkili olanlar tarafından, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla yapılan faaliyeti,
g) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar: 213 sayılı Kanunun 135 inci maddesinde sayılan yetkilileri,
ğ) Yıllık plan: Yıllık vergi inceleme ve denetim planını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Vergi incelemelerinin yürütülmesi
MADDE 4 − (1) Vergi incelemeleri, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca, yıllık planda ve bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yerine getirilir.
Vergi inceleme görevinin verilmesi
MADDE 5 − (1) Vergi inceleme görevi yazı ile verilir. İnceleme görevi yazılarında; nezdinde inceleme yapılacak kişilere veya konulara ilişkin bilgilere, incelemenin kapsamına ve süresine ilişkin hususlara yer verilir. İnceleme ve denetim birimleri, tam veya sınırlı olarak vermiş oldukları incelemenin mahiyetini değiştirmeye yetkilidir. Bu durumda, incelemenin mahiyetinin değiştirilme nedeni vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından nezdinde inceleme yapılana bildirilir.
(2) İnceleme ve denetim birimleri, yıllık planda belirlenen inceleme ve denetim hedeflerini gerçekleştirmek maksadıyla, inceleme elemanlarının iş yoğunluğunu da göz önünde bulundurarak, bir inceleme elemanı tarafından aynı anda yürütülecek inceleme görevi sayısını, yapılan işin mahiyetini, inceleme veya denetimlerin münferit veya ekip halinde yürütülmesi hususlarını belirler.
(3) İnceleme ve denetim birimleri, vergi incelemesine tabi tutulacak kişilere veya konulara ilişkin olarak risk analizi çalışma sonuçlarını vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara verirler.
(4) Görevlendirmeye ilişkin diğer hususlar, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların bağlı bulundukları inceleme ve denetim birimleri tarafından belirlenir.
İnceleme dosyası
MADDE 6 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, yaptıkları inceleme sırasında tespit ettikleri hususları not ederler ve bir inceleme dosyası oluştururlar.
(2) İnceleme dosyasında; nezdinde inceleme yapılan mükellefin mevzuata aykırı işlemleri, vergi incelemesi kapsamında incelenen hesapları, bulunan matrah farkı, vergi farkı ve bunların hesaplanma yöntemlerine ilişkin bilgiler ile bu kapsamda yapılan yazışmalar ve düzenlenen tutanaklar yer alır.
(3) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca ölüm, emeklilik, istifa, hastalık ve askerlik gibi görevin devredilmesi gerektiği durumlarda inceleme görevi inceleme dosyası ile birlikte devredilir.
(4) İnceleme dosyasında yer alacak bilgilerin kısmen veya tamamen elektronik ortamda tutulması mümkündür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Vergi İncelemesine Yetkili Olanlar Tarafından
Uyulması Gereken Usuller
Hazırlık
MADDE 7 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, incelemeye başlamadan önce, nezdinde inceleme yapacakları kişilere ve konulara ilişkin olarak görev yazısı ekinde verilen belgeler ile ilgililerin vergi dairesindeki dosyalarını tetkik ederler. Ayrıca, gerekirse harici araştırmalar da yapmak suretiyle, bunların faaliyetleri, iş ve iş kolları ile çalışma şekilleri hakkında bilgi edinirler.
İşe başlama
MADDE 8 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme görevinin verilmesinden itibaren en geç on gün içinde işe başlarlar. Bu süre içinde işe başlanılamaması halinde, durum gerekçeli bir yazı ile bağlı bulunulan inceleme ve denetim birimine bildirilir. İnceleme ve denetim birimi, işe başlanılamamasını haklı kılan bir mazeretin varlığı halinde en fazla on gün ilave süre verebileceği gibi inceleme görevini başka bir inceleme elemanına da verebilir.
(2) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından mükellefin kendisine veya bulunduğu sektöre yönelik olarak yapılan her türlü araştırma, inceleme, bilgi isteme ve yazışma gibi faaliyetler işe başlandığını gösterir.
İncelemeye başlama
MADDE 9 – (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme görevinin verilmesinden itibaren en geç otuz gün içinde incelemeye başlarlar. Bu süre içinde incelemeye başlanılamaması halinde, durum gerekçeli bir yazı ile bağlı bulunulan inceleme ve denetim birimine bildirilir. İnceleme ve denetim birimi, incelemeye başlanılamamasını haklı kılan bir mazeretin varlığı halinde en fazla on beş gün ilave süre verebileceği gibi inceleme görevini başka bir inceleme elemanına da verebilir.
(2) Vergi incelemesine, incelemeye tabi olan nezdinde tanzim olunacak İncelemeye Başlama Tutanağı ile başlanır. Düzenlenen tutanağın bir örneği nezdinde inceleme yapılana teslim edilir. Tutanağın bir örneği inceleme elemanının bağlı bulunduğu birime, bir örneği ise mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir.
(3) İncelemeye başlama tarihi, mükellefin tutanağı imzaladığı tarih; tutanakta mükellefin imzasının bulunmaması halinde ise tutanağın vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihtir. Bu durumda incelemeye başlama tutanağının bir örneği ayrıca mükellefin bilinen adresine vergi dairesince gönderilir.
(4) Ölüm, gaiplik, işin veya memleketin terki gibi nedenlerle, nezdinde inceleme yapılacak olanla temas kurulamaması veya ilgili ile temas kurulmasına rağmen verilen sürede defter ve belgenin ibraz edilmemesi, incelemeye başlama tutanağının imzadan imtina edilmesi gibi hallerde; inceleme, ilgilinin vergi dairesindeki dosyasında yer alan belgeler, veri ambarından ve diğer kaynaklardan elde edilen her türlü bilgi ve belgeler ile varsa Gelir İdaresi Başkanlığının risk analizi sonuçlarına dayalı olarak yürütülür.
İncelemeye başlama tutanağının muhteviyatı
MADDE 10 − (1) İncelemeye başlama tutanağında aşağıda yazılı hususlara yer verilir;
a) Nezdinde inceleme yapılanın kimlik bilgileri, unvanı, adresi ve faaliyet konusu,
b) İncelemenin türü (tam/sınırlı inceleme, vergi türü),
c) İncelemeye alınma gerekçesi,
ç) İnceleme dönemleri,
d) İnceleme dairede yapılacaksa buna ilişkin nezdinde inceleme yapılanın muvafakati,
e) Tutanağın tanzim yeri ve tarihi, inceleme elemanının ve hazır bulunması halinde mükellefin imzası.
(2) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, nezdinde inceleme yaptıkları mükellefleri, incelemeyle ilgili hak ve yükümlülükleri hakkında bilgilendirir ve bu bilgilere erişim yollarını gösterirler.
Defter ve belgelerin alınması
MADDE 11 − (1) Mükelleflerin defter ve belgeleri yazılı olarak istenir ve tutanakla teslim alınır. Yazıda, ibraz edilecek defter ve belgeler ile ibraz süresi, yeri ve ibraz edilmemesi halinde uygulanacak müeyyidelere yer verilir.
(2) Mükellefin yazıya gerek kalmaksızın defter ve belgelerini ibrazı üzerine, defter ve belgeler tutanak düzenlenmek suretiyle de alınabilir.
(3) Tutanakta, teslim alınan defter ve belgelerin mahiyeti ile teslim eden ve alan kişilerin kimlik bilgileri ve imzalarına yer verilir.
(4) Mükellefler, Bakanlığın elektronik olarak tutulmasına izin verdiği defter ve belgeleri elektronik ortamda ibraz edebilirler.
(5) 213 sayılı Kanunun aramaya ilişkin hükümleri saklıdır.
Kimlik ibrazı
MADDE 12 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, incelemeye başlamadan önce memuriyet sıfatlarını belirterek, vergi incelemesi yapmaya yetkili olduklarına dair kimliği nezdinde inceleme yapılana ve diğer ilgililere gösterirler.
İncelemenin yapılacağı yer
MADDE 13 − (1) Vergi incelemeleri esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılır.
(2) İş yerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin iş yerinde yapılması imkânsız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse inceleme dairede yapılabilir. Bu takdirde incelemeye tabi olanın defter ve belgelerini daireye getirmesi kendisinden yazılı olarak istenilir.
(3) İncelemenin dairede yapılması halinde istenilen defter veya belgeleri belli edilen zamanda mazeretsiz olarak getirmeyenler, bunları ibraz etmemiş sayılırlar. Haklı bir mazeret gösterenlere, defter ve belgelerini daireye getirmeleri için uygun bir süre verilir.
Çalışma saatleri
MADDE 14 − (1) Vergi incelemesinin mükellefin işyerinde yapılması halinde, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, nezdinde inceleme yapılanın izni olmaksızın resmi çalışma saatleri dışında inceleme yapamazlar.
(2) Tutanak düzenlenmesi ve inceleme ile ilgili emniyet tedbirlerinin alınması gerektiği hallerde, bu işlemler resmi çalışma saatleri dışında da yapılabilir. Bu hallerde, işyerindeki faaliyetlerin sekteye uğratılmaması için gerekli tedbirler alınır.
Vergi mahremiyetinin korunması
MADDE 15 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine ilişkin olarak öğrendikleri sırları veya gizli kalması gerekli diğer hususları ifşa edemezler ve kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Bu yasak, inceleme elemanları görevlerinden ayrılsalar dahi devam eder.
İnceleme tutanakları
MADDE 16 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme esnasında gerekli görülen hallerde, vergilendirme ile ilgili olayları ve hesap durumlarını ayrıca tutanaklar ile tespit ve tevsik edebilirler.
(2) İlgililerin itiraz ve mülahazaları varsa bunlar da tutanağa geçirilir.
(3) Düzenlenen tutanakların birer nüshasının mükellefe veya nezdinde inceleme yapılan kimseye verilmesi zorunludur.
(4) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, ilgilileri tutanakları imzalamaları için zorlayamazlar. İlgililer tutanakları imzalamaktan çekindikleri takdirde tutanakta bahis konusu edilen olaylar ve hesap durumlarını ihtiva eden defter ve vesikalar, nezdinde inceleme yapılandan rızasına bakılmaksızın alınır ve inceleme neticesinde tarh edilen vergiler ve kesilen cezalar kesinleşinceye kadar geri verilmez. İlgililer her zaman bu tutanakları imzalayarak defter ve vesikaları geri alabilirler.
(5) Suç delili olan defter ve vesikalar mükellefin rızasına bakılmaksızın alıkonulur.
(6) Alıkonulan defter ve vesikalar yazı ile mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderilerek muhafazası sağlanır. Vergi dairesi, kendisine gönderilen defter ve vesikaların muhafaza ve korunması için gerekli tedbirleri alır.
İnceleme tutanaklarında yer alacak unsurlar
MADDE 17 − (1) Vergi incelemesi ile ilgili düzenlenecek tutanaklarda;
a) Tutanağın düzenlendiği yer ve tarih,
b) İlgililerin adı, soyadı ve unvanları, vergi kimlik numaraları ile imzaları,
c) Vergilendirme ile ilgili olaylar ve/veya hesap durumları,
ç) Varsa, ilgililerin itiraz ve mülahazaları,
d) Tutanakta belirtilen hususların ilgililer tarafından okunduğunu ve doğruluğunun anlaşıldığını belirten ifade,
e) Nezdinde inceleme yapılan mükellefe tutanakta yer alan hususların vergi kanunları karşısında yapılması muhtemel tarhiyat bakımından ispatlama vasıtası olduğunun, tutanağın düzenlenmesinden önce mükellefe bildirildiği hususu,
yer alır.
Raporların mevzuata uygun olması
MADDE 18 − (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, vergi kanunlarıyla ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere aykırı vergi inceleme raporu düzenleyemezler.
(2) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme sırasında, vergi kanunlarıyla ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülerin vergi kanunlarına aykırı olduğu kanaatine varırlarsa, bu hususu bağlı oldukları inceleme ve denetim birimleri aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığına bir rapor ile bildirirler.
(3) Gelir İdaresi Başkanlığı, en geç yirmi iş günü içerisinde görüşünü ilgili inceleme ve denetim birimine yazılı olarak bildirir.
Vergi inceleme raporlarının düzenlenmesi
MADDE 19 − (1) Vergi inceleme raporları, vergi türü ve dönemi itibariyle ayrı ayrı düzenlenir. Vergilendirme dönemi bir yıldan daha kısa olan vergilere ilişkin vergi inceleme raporları, her bir döneme ilişkin matrah ve/veya vergi farkları ayrı ayrı gösterilmek suretiyle ve takvim yılı aşılmamak koşuluyla tek bir rapor olarak düzenlenebilir.
(2) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca kendilerine verilmiş vergi inceleme görevleri ile ilgili olarak tespit edilen ve birden fazla vergi türünde vergi ziyaına sebebiyet veren hususlara ilişkin raporlar ayrı ayrı düzenlenir.
(3) Tarhiyat önerisi içeren vergi inceleme raporları; giriş, usul incelemeleri, hesap incelemeleri, eleştirilen hususlar ile sonuç bölümlerinden oluşur. Mükellefin inceleme esnasında ileri sürdüğü hususlar ve buna ilişkin değerlendirmelere eleştirilen hususlar bölümünde yer verilir. Mükellef hakkında tarh edilmesi önerilen vergi ve ceza tutarları, herhangi bir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta ve anlaşılır bir şekilde vergi inceleme raporlarının sonuç bölümünde gösterilir.
(4) Vergi inceleme raporları, Başkanlığın bilgi işlem sistemi ile uyumlu olacak şekilde tanzim edilir ve bir örneği elektronik ortamda Başkanlığa gönderilir.
Vergi inceleme raporlarının ilgili komisyona gönderilmesi
MADDE 20 − (1) Vergi inceleme raporları, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonuna doğrudan veya bağlı bulundukları inceleme ve denetim birimi aracılığıyla gönderilir. Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonuna gönderilmesi gereken vergi inceleme raporları ise bağlı bulunulan inceleme ve denetim birimi tarafından gönderilir. Raporların elektronik ortamda gönderilmesi halinde durum rapor değerlendirme komisyonu tarafından bir tutanakla tespit olunur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Vergi İncelemesinde Süre
İncelemenin tamamlanması
MADDE 21 − (1) Vergi inceleme raporlarının, rapor değerlendirme komisyonlarına intikal ettiği tarih incelemenin tamamlandığı tarih olarak kabul edilir.
Defter ve belgelerin iadesi
MADDE 22 − (1) Vergi incelemesi tamamlandıktan sonra nezdinde inceleme yapılanın defter ve belgeleri on beş gün içerisinde bir tutanak ile iade edilir. 16 ncı maddenin dört, beş ve altıncı fıkra hükümleri saklıdır.
İnceleme süresi
MADDE 23 − (1) İncelemeler mümkün olan en kısa sürede tamamlanır. İncelemeye başlanıldığı tarihten itibaren, tam inceleme yapılması halinde en fazla bir yıl, sınırlı inceleme yapılması halinde ise en fazla altı ay içinde incelemenin bitirilmesi esastır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen süreler içerisinde incelemenin bitirilemeyeceğinin anlaşılması halinde, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, gerekçeli bir yazı ile bağlı oldukları inceleme ve denetim biriminden, inceleme süresinin bitiminden en geç on gün önce, ek süre talep edebilirler.
(3) Ek süre talebi ilgili inceleme ve denetim birimi tarafından değerlendirildikten sonra altı ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir. Bu durumda, incelemenin bitirilememe nedeni ilgili inceleme ve denetim birimi tarafından nezdinde inceleme yapılana yazılı olarak bildirilir.
(4) İnceleme ve denetim birimleri, incelemenin zamanında bitirilmesini sağlayacak gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
(5) İnceleme görevinin başka bir inceleme elemanına devredilmesi gerektiği hallerde, inceleme kalan süre içinde tamamlanır.
(6) Sınırlı incelemenin sonradan ortaya çıkan durumlar nedeniyle tam incelemeye dönüşmesi halinde inceleme süresi, sınırlı incelemeye başlanan tarih itibariyle hesaplanır.
(7) Ek süre dahil olmak üzere, süresinde herhangi bir kabul veya eleştiri raporu düzenlenmemesi halinde, durum, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bağlı oldukları inceleme ve denetim birimine bildirilir. İlgili inceleme ve denetim birimi, incelemeyi bitiremeyen inceleme elemanı hakkında disiplin hükümlerini uygulayabilir.
(8) İnceleme, neticesi alınmamış hesap dönemi de dahil olmak üzere, tarh zamanaşımı süresi sonuna kadar her zaman yapılabilir. Evvelce inceleme yapılmış veya matrahın re’sen takdir edilmiş olması yeniden inceleme yapılmasına ve gerekirse tarhiyatın ikmaline mani değildir.
(9) 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 17 nci maddesi ile 15/3/2007 tarihli ve 5604 sayılı Malî Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun hükümleri saklıdır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Uygulanmayacak hükümler
MADDE 24 − (1) Maliye Bakanlığınca yapılmış olan düzenlemelerin bu Yönetmelik hükümlerine aykırı nitelik taşıyan hükümleri uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 25 − (1) Bu Yönetmelik 1/1/2011 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 26 − (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
RAPOR DEĞERLENDİRME KOMİSYONLARININ TEŞEKKÜLÜ İLE
ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, vergi inceleme raporu değerlendirme komisyonlarının teşekkülü ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 140 ıncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Maliye Bakanını,
b) Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
c) Başkanlık: Gelir İdaresi Başkanlığını,
ç) İnceleme ve denetim birimi: Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığını, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığını, Gelirler Kontrolörleri Başkanlığını, vergi dairesi başkanlıklarını, vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde defterdarlıkları,
d) Kanun: 213 sayılı Vergi Usul Kanununu,
e) Mahalli inceleme elemanı: Vergi denetmenleri ve vergi denetmen yardımcıları ile mahallin en büyük mal memurunu (vergi dairesi başkanını, vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde defterdarı), Başkanlığın merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar ile vergi dairesi müdürlerini,
f) Merkez inceleme elemanı: Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları ve Gelirler Kontrolörleri ile bunların yardımcılarını ve stajyerlerini,
g) Vergi inceleme raporu: Vergi incelemeleri sonucunda düzenlenen her türlü raporu,
ğ) Vergi incelemesi: Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla yapılan faaliyeti,
h) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar: Kanunun 135 inci maddesinde sayılan yetkilileri,
ı) Vergi suçu raporu: Kanunun 359 uncu maddesi kapsamında düzenlenen raporu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Teşekkülü
Merkez inceleme elemanlarınca düzenlenecek vergi inceleme raporları için rapor değerlendirme komisyonlarının teşekkülü
MADDE 4 – (1) Merkez inceleme elemanlarının bağlı bulundukları inceleme ve denetim birimlerinin sürekli çalışma merkezlerinde kurulacak rapor değerlendirme komisyonları, ilgili inceleme ve denetim birimlerince, meslekte on yılını tamamlamış merkez inceleme elemanları arasından görevlendirilecek en az üç asil ve yeterli sayıda yedek üyeden oluşur.
(2) İhtiyaca göre oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonu sayısı ile komisyonlarda görevlendirilecek merkez inceleme elemanı sayısı, ilgili inceleme ve denetim birimi başkanı tarafından belirlenir.
(3) Merkez inceleme elemanlarının geçici çalışma yerlerinde, birinci fıkradaki şartların oluşması halinde, ilgili inceleme ve denetim birimi başkanının onayı ile geçici rapor değerlendirme komisyonları oluşturulabilir.
(4) Vergi inceleme raporunu düzenleyen merkez inceleme elemanları, kendi düzenlemiş oldukları raporların değerlendirildiği komisyon toplantılarına üye olarak katılamazlar.
Mahalli inceleme elemanlarınca düzenlenecek vergi inceleme raporları için rapor değerlendirme komisyonlarının teşekkülü
MADDE 5 – (1) Vergi dairesi başkanlığı kurulan yerlerde;
a) Mahalli inceleme elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporları için rapor değerlendirme komisyonu; vergi dairesi başkanı tarafından belirlenecek grup müdürünün başkanlığında, vergi denetmenleri arasından vergi dairesi başkanı tarafından seçilecek en az iki asil ve yeterli sayıda yedek üyeden oluşur.
b) Bağlı oldukları vergi dairesi başkanlıklarınca geçici çalışma yerlerinde görevlendirilen vergi denetmenlerince düzenlenen vergi inceleme raporları için bu yerlerde ilgili vergi dairesi başkanının onayı ile vergi denetmenlerinden oluşan rapor değerlendirme komisyonu kurulabilir.
c) Oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonu sayısını belirlemeye vergi dairesi başkanı yetkilidir.
ç) Vergi dairesi başkanlığı bünyesinde oluşturulan komisyonların sekretarya hizmetleri, denetimden sorumlu grup müdürlüğünce yürütülür. Geçici çalışma yerlerinde yapılan incelemeler için oluşturulan komisyonların sekretarya hizmetleri ise ekip başkanlığınca yerine getirilir.
(2) Vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde;
a) Bağlı oldukları vergi dairesi başkanlıklarınca geçici çalışma yerlerinde görevlendirilenler hariç olmak üzere, mahalli inceleme elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporları için rapor değerlendirme komisyonu; defterdarın başkanlığında, defterdarın belirleyeceği vergi dairesi müdürlerinden seçilen en az iki asil ve yeterli sayıda yedek üyeden oluşur.
b) Yeterli sayıda üyenin bulunmaması halinde, ilin denetim yönünden bağlı olduğu vergi dairesi başkanlığından ihtiyaç duyulan sayı kadar vergi denetmeni de ilgili vergi dairesi başkanı tarafından komisyon üyesi olarak görevlendirilebilir. Ayrıca, Başkanlık, gerekli gördüğü hallerde defterdarlıklarda görevli mahalli inceleme elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporlarını vergi dairesi başkanlıklarındaki rapor değerlendirme komisyonlarında değerlendirtmeye yetkilidir.
c) Defterdarlıklarda oluşturulan komisyonların sekretarya hizmetleri gelir müdürlüklerince yürütülür.
(3) Vergi inceleme raporunu düzenleyen inceleme elemanları, kendi düzenlemiş oldukları raporların değerlendirildiği komisyon toplantılarına üye olarak katılamazlar.
(4) Komisyon başkan ve üyelerinin herhangi bir nedenle görevlerinin başında bulunamamaları ve yerlerinin yedek üyelerle tamamlanamaması halinde, bunlara usulüne uygun olarak vekâlet edenler komisyonda görev yaparlar.
Merkezi rapor değerlendirme komisyonu
MADDE 6 – (1) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu, Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı ve Gelirler Kontrolörleri Başkanlığı bünyesinde oluşturulan rapor değerlendirme komisyonlarının üyeleri arasından Bakan tarafından görevlendirilecek üçer üye olmak üzere toplam dokuz üyeden teşekkül eder.
(2) Merkez inceleme elemanları ile rapor değerlendirme komisyonları arasında uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporlarının, bir üst değerlendirme mercii olarak Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonunda görüşüldüğü toplantılara, ilgili inceleme elemanı ile arasında uyuşmazlık bulunan rapor değerlendirme komisyonu üyeleri, üye olarak katılamazlar.
(3) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonuna, Bakan tarafından yeterli sayıda yedek üye görevlendirilir.
(4) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonunun sekretarya hizmetlerini Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığı yürütür.
Vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonu
MADDE 7 – (1) Mahalli inceleme elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporlarına ilişkin olarak inceleme elemanı ile rapor değerlendirme komisyonları arasında uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporlarının üst değerlendirme mercii, vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonudur.
(2) Vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonu; İstanbul, Büyük Mükellefler, Ankara ve İzmir vergi dairesi başkanlıklarında vergi dairesi başkanı ya da tevkil etmesi halinde bir grup müdürünün başkanlığında, grup müdürleri arasından vergi dairesi başkanı tarafından seçilecek en az iki asil ve yeterli sayıda yedek üyeden oluşur. Diğer vergi dairesi başkanlıklarında ise komisyon; vergi dairesi başkanının başkanlığında, grup müdürleri arasından, yeterli sayıda grup müdürünün bulunmaması halinde ise vergi denetmenleri veya vergi dairesi müdürleri arasından vergi dairesi başkanı tarafından seçilecek en az iki asil ve yeterli sayıda yedek üyeden oluşur.
(3) Mahalli inceleme elemanları ile rapor değerlendirme komisyonları arasında uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporlarının, vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonunda görüşüldüğü toplantılara, ilgili inceleme elemanı ile arasında uyuşmazlık bulunan rapor değerlendirme komisyonu üyeleri, üye olarak katılamazlar.
(4) Vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde düzenlenen vergi inceleme raporlarına ilişkin üst değerlendirme mercii, defterdarlığın denetim yönünden bağlı olduğu vergi dairesi başkanlığında oluşturulan vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonudur.
(5) Vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonunun sekretarya hizmetleri denetimden sorumlu grup müdürlüğünce yürütülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Rapor Değerlendirme, Üst Rapor Değerlendirme ve Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Görevleri
Rapor değerlendirme komisyonlarının görevleri
MADDE 8 – (1) Rapor değerlendirme komisyonları, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenen vergi inceleme raporlarını, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden değerlendirir.
(2) Rapor değerlendirme komisyonları, Kanunun 359 uncu maddesinde yazılı suçların işlendiğini tespit eden vergi suçu raporlarına ilişkin olarak mütalaa verir.
Vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonlarının görevleri
MADDE 9 – (1) Vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonları, mahalli inceleme elemanları ile rapor değerlendirme komisyonları arasında uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporlarını üst değerlendirme mercii olarak, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden değerlendirir.
Merkezi rapor değerlendirme komisyonunun görevleri
MADDE 10 – (1) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu, merkez inceleme elemanları ile rapor değerlendirme komisyonları arasında uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporlarını bir üst değerlendirme mercii olarak, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden değerlendirir.
(2) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu, merkez inceleme elemanları ile mahalli inceleme elemanlarınca düzenlenen ve 18 inci maddede belirlenen tutarın üzerinde tarhiyat önerisi içeren vergi inceleme raporlarını, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden değerlendirir.
(3) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu, 18 inci maddede belirlenen tutarın üzerinde tarhiyat önerisi içeren vergi inceleme raporlarına dayanan ve Kanunun 359 uncu maddesinde yazılı suçların işlendiğini tespit eden vergi suçu raporları için mütalaa verir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Çalışma Usul ve Esasları
Toplantı ve karar yeter sayısı
MADDE 11 – (1) Komisyonlar, üye tam sayısı ile toplanır ve oy çokluğuyla karar alır.
(2) Alınan kararlar rapor değerlendirme tutanağına bağlanır ve tüm üyeler tarafından imzalanır.
Değerlendirme süresi
MADDE 12 – (1) Komisyonlar, vergi inceleme raporlarını, raporların komisyonlara iletildiği tarihten itibaren en geç altmış gün içerisinde değerlendirir.
(2) Komisyonlar, değerlendirmede zamanaşımı süresini de dikkate alır.
(3) Komisyon kararları ilgili inceleme elemanına veya bağlı bulunduğu inceleme ve denetim birimine en geç beş iş günü içerisinde gönderilir.
(4) 17 nci maddede düzenlenen süreler saklıdır.
Vergi suçu raporları için verilecek mütalaalar
MADDE 13 – (1) Komisyonlar, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenecek vergi suçu raporları için en geç yirmi iş günü içerisinde mütalaa verir.
(2) Verilecek mütalaalarda suçun unsurlarıyla, fiil ile fail arasındaki ilişki değerlendirilir.
Mükellef ve vergi inceleme elemanının dinlenmesi
MADDE 14 – (1) Komisyonlar, gerekli gördüğü durumlarda ya da talepleri üzerine mükellefi veya vergi inceleme elemanını dinleyebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Değerlendirme Sonuçları
Olumlu değerlendirme
MADDE 15 – (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenen vergi inceleme raporları, raporu düzenleyen inceleme elemanınca ya da ilgili inceleme ve denetim birimi aracılığı ile rapor değerlendirme komisyonlarına gönderilir. Vergi inceleme raporları, rapor değerlendirme komisyonları tarafından ilgili mevzuata uygun bulunması halinde, karar tutanağı ile birlikte, inceleme elemanına veya inceleme ve denetim birimine iletilir. İnceleme elemanı veya inceleme ve denetim birimi söz konusu raporları ilgili vergi dairesine gönderir.
(2) Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu tarafından, 18 inci madde kapsamında değerlendirilen vergi inceleme raporları, ilgili mevzuata uygun bulunması halinde, karar tutanağı ile birlikte inceleme ve denetim birimine iletilir. İnceleme elemanı veya inceleme ve denetim birimi söz konusu raporları ilgili vergi dairesine gönderir.
Olumsuz değerlendirme
MADDE 16 – (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenen vergi inceleme raporları, rapor değerlendirme komisyonları tarafından yapılan değerlendirmede ilgili mevzuata uygun bulunmaması halinde, gerekçeli karar tutanağı ile birlikte doğrudan veya inceleme ve denetim birimi aracılığıyla inceleme elemanına gönderilir.
(2) Vergi inceleme elemanı, değerlendirme sonucuna katılırsa, vergi inceleme raporunu yapılan değerlendirmeler çerçevesinde tekrar düzenleyerek komisyona gönderir. Rapor değerlendirme komisyonunun yapılan değişikliği yeterli görmesi halinde, 15 inci maddenin birinci fıkrasına göre işlem yapılır.
(3) Vergi inceleme elemanı, değerlendirme sonucuna katılmazsa, katılmama nedenlerini gerekçeleriyle birlikte rapor değerlendirme komisyonuna yazılı olarak bildirir. Rapor değerlendirme komisyonu vergi inceleme elemanının gerekçelerini kabul ederse, 15 inci maddenin birinci fıkrasına göre işlem yapılır. Rapor değerlendirme komisyonu vergi inceleme elemanının gerekçelerini kabul etmezse, ilgili inceleme ve denetim birimi aracılığıyla uyuşmazlığa konu raporları, ilgisine göre Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonuna veya vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonuna gönderir.
(4) Uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporu, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu veya vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonu tarafından değerlendirilir ve değerlendirme sonucunda verilen komisyon kararı ilgili inceleme ve denetim birimi aracılığı ile inceleme elemanına gönderilir. Vergi inceleme elemanları; uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporlarına ilişkin olarak, ilgisine göre, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu veya vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonlarınca yapılan değerlendirmeye uygun olarak düzenleyecekleri vergi inceleme raporlarını bağlı oldukları inceleme ve denetim birimine gönderirler. İnceleme ve denetim birimi, söz konusu raporları, ilgisine göre, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu veya vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonuna, komisyon kararlarına uygunluğu yönünden değerlendirilmek üzere yeniden gönderir. Düzeltilen raporlar, komisyon tarafından uygun bulunması halinde, karar tutanağı ile birlikte inceleme ve denetim birimine, işleme konulmak üzere iletilir.
(5) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenen ve 18 inci maddede belirtilen vergi inceleme raporları, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu tarafından ilgili mevzuata uygun bulunmaması halinde; Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu tarafından karar tutanağı ile birlikte, inceleme ve denetim birimi aracılığı ile inceleme elemanına iletilir. Vergi inceleme elemanı, değerlendirme sonucuna katılmazsa, katılmama nedenlerini gerekçeleriyle birlikte, ilgili inceleme ve denetim birimi aracılığıyla Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonuna yazılı olarak bildirir. Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu vergi inceleme elemanının gerekçelerini kabul ederse 15 inci maddenin ikinci fıkrasına göre işlem yapılır. Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu vergi inceleme elemanının gerekçelerini kabul etmezse, bu husustaki kararını, karar tutanağı ile birlikte, ilgili inceleme ve denetim birimi aracılığıyla inceleme elemanına iletir. Vergi inceleme elemanı, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılan değerlendirmeler çerçevesinde raporunu tekrar düzenleyerek ilgili inceleme ve denetim birimi aracılığıyla Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonuna gönderir. Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonunun yapılan değişikliği yeterli görmesi halinde 15 inci maddenin ikinci fıkrasına göre işlem yapılır.
Yanlış izahat
MADDE 17 – (1) Rapor değerlendirme komisyonları, yaptıkları değerlendirme sırasında verilmiş bir özelgenin Kanunun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında olduğu kanaatine varmaları halinde; söz konusu özelgeyi, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonundan üç üye ile Kanunun 413 üncü maddesine göre oluşturulan komisyondan iki üyenin katılımıyla oluşturulacak beş kişilik bir komisyona gönderirler.
(2) Birinci fıkrada belirtilen beş kişilik Komisyonun üyeleri Bakan tarafından belirlenir.
(3) Bu Komisyon, konunun kendisine geliş tarihinden itibaren yirmi iş günü içerisinde bir karar verir.
(4) Bu Komisyon, üyelerin tamamının hazır bulunması ile toplanır ve oy çokluğuyla karar alır.
(5) Alınan kararlar tutanağa bağlanır ve tüm üyeler tarafından imzalanır.
(6) Bu Komisyonca verilen kararlar, ilgili rapor değerlendirme komisyonu ile vergi incelemesi yapmaya yetkili olanı bağlar.
(7) Bu Komisyon tarafından bir özelgenin kanunlara aykırı olduğu yönünde bir karar verilirse, söz konusu özelge kanunlara uygun hale getirilir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Merkezi rapor değerlendirme komisyonu tarafından doğrudan değerlendirilecek raporlar
MADDE 18 – (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından mükellef nezdinde yapılan vergi incelemesi neticesinde, bir vergi türü ve vergilendirme dönemi için düzenlenen vergi inceleme raporunda tarhı öngörülen vergi tutarının, on milyon TL’yi aşması halinde, söz konusu rapor Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonunca değerlendirilir. Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Bu hesaplamada yüz bin TL’ye kadar olan küsuratlar dikkate alınmaz.
(2) Vergilendirme dönemi bir yıldan daha kısa olan vergi türlerine ilişkin düzenlenen vergi inceleme raporlarında, birinci fıkrada belirtilen sınır tespit edilirken o vergi türü için tarhı öngörülen vergi tutarlarının yıllık toplamı dikkate alınır.
(3) Mükellef nezdinde yapılan vergi incelemesi neticesinde düzenlenen bir vergi inceleme raporunun Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonunca değerlendirilmesinin gerekmesi halinde; aynı inceleme görevi nedeniyle ilgili mükellef nezdinde düzenlenen diğer vergi inceleme raporlarının da Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonunca değerlendirilmesi esastır.
Uygulanmayacak hükümler
MADDE 19 – (1) Maliye Bakanlığınca yapılmış olan düzenlemelerin bu Yönetmelik hükümlerine aykırı nitelik taşıyan hükümleri uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2011 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
)
