FCC SİRKÜLER
Tarih/Sayı : 20100922.059
Konu : SGK GENELGESİ 2010/106 – HİZMET BORÇLANMA İŞLEMLERİ
Özet : Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan genelge ile Hizmet Borçlanması işlemlerinin çerçevesi yeniden çizilmiştir. Özellikle Doğum borçlanmasının ne şekilde yapılacağına ilişkin uygulamanın beklentinin aksine çıkması hayal kırıklığı yaratmıştır.
Daha önceki genelgede Doğum Borçlanması ile ilgili sadece çalışırken yapılan ve bu sebeple çalışılamayan, iki defaya kadar ve ikişer yılı geçmeyen süreleri kapsayan borçlanmaların kapsamı genişletilmiştir. En son 4a lı olarak çalışma şartı getirilen doğum borçlanmalarında yine iki defa ve ikişer yıl süre ile sınırlı olarak uygulanabilecektir. Ancak, doğumdan önce mecburi olarak 4a lı çalışmayan kişiler veya 4b (bağkur) gibi başka kurumlara prim ödeyenler bu uygulamadan yararlanamayacaklardır.
Bu genelgede ayrıca, Askerlik borçlanmasının ve yurtdışında çalışması olanların borçlanmalarının nasıl uygulanacağı da ayrıca anlatılmıştır.
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü
Sayı : B.13.2.SGK.0.10.03.00-13628405/559
Konu : Hizmet Borçlanma İşlemleri. 16/9/2010
G E N E L G E
2010/106
1- GENEL AÇIKLAMA
5510 sayılı Kanunun uygulamasına yönelik olarak “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği”
12/5/2010 tarihli ve 27579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olup, Yönetmeliğin 66 ncı
maddesinde borçlandırılan sürelerin hizmet olarak tespiti ile 5510 sayılı Kanuna göre çalışması
bulunmayıp, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışması bulunanların Kanunun
41 inci maddesine göre yapacakları borçlanmalarda borçlanma statüsü belirlenmiştir.
Diğer taraftan, “Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ” 1/7/2010 tarihli ve 27628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ve Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları
Hakkında Tebliğ esasları doğrultusunda 26/12/2008 tarihli ve 2008/111 sayılı Genelgede yapılan
değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.
2- HİZMET BORÇLANMASI HAKKI VERİLENLER
2.1- Doğum borçlanması
5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin (a) bendine göre kadın sigortalıların doğum
nedeniyle çalışamadıkları en fazla iki defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerinin
borçlandırılmasında sigortalının doğumdan önce 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim
ödenmiş olması yeterli sayılacaktır. Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde
gerçekleşmesi şartı aranmayacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının
işvereninden belge istenilmeksizin Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak
sonuçlandırılacaktır.
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra
adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmayacak, doğum borçlanması
yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler
borçlandırılacaktır. İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir.
2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam edenler ile hak sahipleri 5510 sayılı Kanunun
41 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmü gereğince borçlanma yapabilecektir.
Ancak, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam edenlerin, 5510 sayılı Kanunun geçici 1 inci
maddesi uyarınca Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında 506 sayılı
Kanuna göre tescil edilmiş ve kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden adına prim
ödenmiş olması halinde kendileri veya hak sahipleri Kanunun 41 inci maddesinin ilgili bentleri
kapsamında borçlanma yapabileceklerdir.
Örnek 1- 1/5/1993 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı
(A)’nın 25/12/1995 tarihinde zorunlu sigortalılığı sona ermiştir. Sigortalı (A), 12/7/1990 ve
18/6/1997 tarihlerinde doğum yapmış olup sigortalı çalışmaya başladığı tarihten sonra 18/6/1997
tarihinde yapmış olduğu doğumu müracaatı halinde borçlanabilecek, tescil tarihinden önce
12/7/1990 tarihinde yapmış olduğu doğum borçlanma kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Örnek 2- 31/12/1988 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı
(B)’nin 1/7/1989 tarihinde sigortalılığı sona ermiş, 6/7/1989 tarihi itibariyle 1479 sayılı Kanun
kapsamında çalışmaya başlamış olup bu kapsamdaki sigortalılığı halen devam etmektedir.
Sigortalı 21/11/1986 ve 14/12/2000 tarihlerinde 2 doğum yapmıştır. Doğum borçlanması için
müracaatta bulunan sigortalı, birinci doğumunun işe girdiği tarihten önce, ikinci doğumunun ise
1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken gerçekleşmesi nedeniyle borçlandırılmayacaktır.
Örnek 3- 3/4/1996 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında tescili bulunan sigortalı (C),
12/12/1997 tarihinde doğum yapmıştır. Yapılan incelemede sigortalı adına malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi ödenmediği anlaşıldığından sigortalı (C)’nin doğum borçlanması talebi
kabul edilmeyecektir.
Örnek 4- 20/11/1994-22/1/1995 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi zorunlu,
1/3/1998-30/9/2007 tarihleri arasında 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe
bağlı sigortalı olan sigortalı (D), 18/5/1996 ve 25/10/2008 tarihlerinde 2 doğum yapmıştır.
Sigortalının doğum borçlanması için müracaat etmesi halinde her iki doğumu da
borçlandırılabilecektir.
Örnek 5- 18/12/1995-25/11/1997 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan,
1/3/2007 tarihinde 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalılığı
başlayan ve 30/10/2009 tarihinde sona eren sigortalı (E), 12/12/1998 ve 1/9/2010 tarihlerinde 2
doğum yapmıştır. Sigortalının doğum borçlanması için müracaat etmesi halinde 12/12/1998
tarihinde yapmış olduğu doğumu borçlandırılacak, 1/10/2008 tarihinden sonraki süreleri isteğe
bağlı sigortalı olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine
kapsamında sigortalı olduğundan 1/9/2010 tarihindeki doğumu borçlandırılmayacaktır.
Örnek 6- 5/5/1991 tarihinde 506 sayılı Kanuna tabi olarak çalışmaya başlayan, 6/6/1996
13/11/1997, 20/11/2001 ve 4/9/2006 tarihlerinde 4 doğum yapan sigortalı (F), doğumlardan
sonraki çalışmadığı süreleri borçlanmak için müracaat etmiştir. Sigortalıya 2 doğum için
borçlanma hakkı olduğu konusunda bilgi verildikten sonra tercih ettiği doğumlardan ikisi için
borçlanma işlemi gerçekleştirilecektir.
Örnek 7- 2/2/2002-10/4/2004 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna, 1/7/2007- 10/4/2008
tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna, 6/5/2009-8/7/2009 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı olan (G), 5/5/2006 ve 3/8/2008
tarihlerinde 2 doğum yapmıştır. Bu durumda sigortalının 5/5/2006 tarihindeki doğum süresi
borçlandırılacak, 3/8/2008 tarihindeki doğumu ise son defa 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı
olduğundan borçlandırılmayacaktır.
Örnek 8- 15 yaşında 3308 sayılı Kanun kapsamında çıraklığı nedeniyle 3/4/1996
tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında tescili yapılan ve bugüne kadar başka çalışması
bulunmayan sigortalı (H), 25/4/2006 tarihinde doğum yapmış olup, müracaat etmesi halinde söz
konusu süreyi borçlanabilecektir.
Örnek 9- 1/1/1998-1/1/2008 tarihleri arasında 2925 sayılı Kanuna göre tarım sigortalılığı
bulunan sigortalı (I), 12/7/2000 tarihinde doğum yapmış 13/8/2010 tarihinde doğum borçlanması
yapmak için müracaat etmiş olup sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalılığı bulunmadığından doğum borçlanması talebi kabul edilmeyecektir.
Örnek 10- 1/1/1986-1/1/1990 tarihleri arasında 2925 sayılı Kanuna, 25/12/1991-
15/12/1992 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi olan sigortalı (İ), 3/2/1990 ve 8/9/1993
tarihlerinde 2 doğum yapmıştır. Sigortalının müracaatı halinde 8/9/1993 tarihinde yaptığı
doğumundan dolayı borçlanma yapabilecek, ancak, 3/2/1990 tarihinde son defa 2925 sayılı
Kanuna tabi iken yaptığı doğumdan dolayı borçlandırılmayacaktır.
2.2- Ücretsiz doğum ya da analık izni sürelerinin borçlanması
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi kadın
sigortalıların çeşitli iş kanunları (854, 4857, 5953 ve diğer iş kanunları) gereğince kullandıkları
ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri işyerinden alacakları belgelerle birlikte Kuruma
başvurmaları halinde borçlandırılacaktır.
2.3- 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi sigortalılardan 2008 yılı Ekim ayı başından
önce 506 sayılı Kanuna tabi çalışmaları bulunanların borçlanma işlemleri
5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca haklarında 5434 sayılı Kanun
hükümleri uygulanan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine tabi sigortalılardan 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında geçen çalışmaları sırasında 5510 sayılı
Kanunun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen süreleri
bulunanlar bu madde hükümlerine göre söz konusu sürelerini borçlanabileceklerdir. Ancak, bu
durumda 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak
değerlendirilen, borçlanılan söz konusu süreler, 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesine göre
ödenen emekli ikramiyesine esas hizmet sürelerine ilave edilmeyecektir.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi sigortalıların 41
inci maddenin yukarıda belirtilen bentleri gereğince borçlanma işlemleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasına tabi çalışmalarının en son geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüklerince/sosyal güvenlik merkezlerince yapılacak, borçlanma belgelerinin asılları daha önce bildirilmemiş ise 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi hizmetleri ile birlikte emeklilik sicil dosyalarına konulmak üzere Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığına gönderilecektir.
5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca haklarında 5434 sayılı Kanunun
mülga hükümleri uygulanacak olan sigortalıların diğer statülere tabi oldukları sürede, bu statülere
göre borçlanılacak sürelerine ait prim tutarı 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre
sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte 5510 sayılı Kanunun 82 nci
maddesine göre prime esas alt ve üst sınırlar arasında olmak üzere kendilerince belirlenen günlük kazancın % 32’si oranında hesaplanacaktır.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlardan, 2008
yılı Ekim ayı başından önce 5434 sayılı Kanuna tabi geçen hizmetleri ve borçlanılacak süreleri
bulunanların borçlanma tutarının hesabı 26/12/2008 tarihli ve 2008/111 sayılı Genelgenin “I. A BORÇLANMA YAPACAK KİMSELER” başlıklı bölümünün 4 üncü paragrafında yer alan
açıklamalar doğrultusunda yapılmaya devam edilecektir.
Örnek 1- 15/3/1988-14/10/1998 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna, 1/11/1998-
30/4/1999 tarihleri arasında da 506 sayılı Kanuna tabi hizmetleri bulunan sigortalı (J), 8/2/2000
tarihinde doğum yapmış ve daha sonra 14/11/2000 tarihinde tekrar 5434 sayılı Kanuna tabi
çalışmaya başlamıştır. Sigortalı (J)’nin başvurusu halinde 5434 sayılı Kanun uyarınca bu
hizmetinin başlangıcı 15/11/2000 tarihi olacağından 8/2/2000-14/11/2000 tarihleri arasındaki
süresi 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin (a) bendine göre borçlandırılacaktır.
Örnek 2- 8/7/1982-23/1/2003 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi hizmetleri bulunan
ve 19/6/2006 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayan ve halen bu görevi devam eden
sigortalı (K), 16/8/2010 tarihli dilekçesiyle 24/4/2003 tarihinde doğum yaptığını belirterek doğum sonrası iki yıllık süreyi borçlanmak için başvuruda bulunmuştur. Sigortalının 24/4/2003-
23/4/2005 tarihleri arasındaki 2 yıllık süresi 506 sayılı Kanuna tabi hizmetlerinin bulunduğu
sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince 5510 sayılı Kanunun 41 inci
maddesi uyarınca seçeceği prime esas günlük kazanç tutarı üzerinden borçlandırılacaktır.
2.4- 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinin onbeşinci fıkrasına göre yapılan
borçlanmalar
5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanuna göre iştirakçi
olup 2008 yılı Ekim ayından sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında
sigortalılığı bulunmayanların, borçlanılacak hizmetler ile birlikte kendileri veya ölenlerin hak
sahiplerinin 5510 sayılı Kanuna göre aylığa hak kazanmaları ve müracaat etmeleri halinde
kapsamdaki süreleri 5434 sayılı Kanunun borçlanma hükümleri gereğince borçlandırılacaktır.
Örnek 1- 15/4/2000-14/10/2003 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti olan ve
5/7/2004 tarihinde vefat eden sigortalının eşi 2008 yılı Ekim ayından sonra vefat eden eşinin
borçlanma kapsamında olan askerlik süresinden 5510 sayılı Kanuna göre kendisine aylık
bağlamaya yetecek kadar olan 1 yıl 6 aylık kısmı 5434 sayılı Kanuna göre borçlandırılacaktır.
Örnek 2- 1/8/1970-3/9/1984 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna tabi 14 yıl 2 ay
hizmeti olan ve görevinden ayrıldığı tarihten sonra hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi hizmeti
olmayan 1/7/1947 doğum tarihli sigortalı askerlik süresinin 10 aylık kısmının borçlandırılması
için başvurduğunda, 1/7/2008 tarihi itibariyle 61 yaşını tamamlamış olması nedeniyle
borçlanacağı askerlik süresi ile birlikte 5434 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi uyarınca kendisine
aylık bağlanabilmesi için gerekli olan 15 yılı tamamlayacağından, talebi kabul edilerek
borçlanması 5434 sayılı Kanuna göre yapılacaktır.
Örnek 3- 1/9/1975-31/8/1979 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna tabi 4 yıl, 29/3/1982-
13/12/1985 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi 3 yıl 2 ay 24 gün ve 1/1/1986-14/8/2003
tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna tabi 17 yıl 7 ay 14 gün olmak üzere toplam 24 yıl 10 ay 8
gün hizmeti olan sigortalı, 15/7/2010 tarihli dilekçesi ile tarafına aylık bağlanabilmesi için gerekli
olan 25 yıllık süresini tamamlayacak kadar askerlik süresinin borçlandırılması talebinde
bulunmuştur. Sigortalının 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra Kanunun 4 üncü
maddesi kapsamında sigortalılığının bulunmaması ve son kez 5434 sayılı Kanuna tabi hizmetinin
bulunması nedeniyle 25 yılı tamamlayacak kadar olan 1 ay 22 gün askerlik süresi
borçlandırılacaktır.
2.5- Askerlik borçlanması
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların
41 inci maddeye göre yapacakları borçlanma taleplerinde de tescil edilmiş olma şartı dışında
herhangi bir şart aranmayacaktır. Bu nedenle, 1/10/2008 tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı
kanunlar gereğince aktif sigortalı olmamaları nedeniyle askerlik borçlanma talepleri reddedilen
sigortalı ve hak sahiplerinin 1/10/2008 tarihinden sonra yeniden müracaatları halinde borçlanma
işlemleri aktif sigortalı olma şartı aranmaksızın sonuçlandırılacaktır.
Örnek 1- 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı 15/5/2008 tarihinde sona eren sigortalı (K),
2/6/2008 tarihinde askerlik borçlanması için müracaat etmiş, ancak anılan tarihte aktif sigortalı
olmadığından talebi reddedilmiştir. 14/4/2010 tarihinde yeniden askerlik borçlanması talebinde
bulunan Sigortalı (K)’nin askerlik süresi 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesi hükmüne göre
borçlandırılacaktır.
Örnek 2 – 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı vergi mükellefiyetinin 28/3/2008 tarihinde
sona ermesi nedeniyle biten sigortalı (L) 6/7/2008 tarihinde vefat etmiş, hak sahiplerinin 1/8/2008 tarihindeki borçlanma talebi askerlik hizmeti ile ölüm aylığı bağlanması için beş yıl sigorta primi ödenmiş olma şartı yerine getirilmiş olmakla birlikte sigortalının ölüm tarihinde fiili çalışması olmadığı için reddedilmiştir. Ancak, 11/5/2010 tarihinde yeniden borçlanma talebinde bulunan sigortalı (L)’nin hak sahiplerine 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre borçlanma yaptırılacaktır.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı
sayılanlar askere alınmaları halinde sigortalılıkları sona ermediğinden bu sigortalılıkları devam
ettiği sürece 41 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre er veya erbaş olarak silah
altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerin borçlandırılmasında zorunlu sigortalılıkları
devam edenler dışındakiler borçlanma yapabilecektir.
3- BORÇLANMA TARİHİNDEKİ STATÜNÜN BELİRLENMESİ
3.1- Kanunun 41 inci maddesi gereğince yapılan borçlanma statülerinin belirlenmesi
a) 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin (c) ve (ı) bentlerine göre borçlandırılan süreler
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında; aynı maddenin (a), (b), (d), (e), (f), (g)
ve (h) bentlerine göre borçlandırılan süreler ise borçlandığı tarihteki 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının ilgili bendine göre,
b) Sigortalılığı sona erdikten sonra 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin (a), (b), (d),
(e), (f), (g) ve (h) bentlerine göre borçlandırılan süreler, en son sigortalılık statüsüne göre,
c) 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca haklarında 5434 sayılı Kanunun
mülga hükümleri uygulanacak olan sigortalıların 41 inci maddenin (a), (f) ve (g) bentlerine göre
borçlandırılan süreleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında,
d) 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam edenlerden daha önce 5510 sayılı Kanunun
4 üncü maddesi kapsamında sigortalılığı bulunanların borçlanılacak süreleri 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında,
e) 5510 sayılı Kanununun 4 üncü maddesi kapsamında zorunlu sigortalılığı sona erdikten
sonra isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenlerden sigortalılığı sona erdikten sonra 5510 sayılı
Kanunun 41 inci maddesinin (a), (b), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentlerine göre borçlandırılan süreler
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında,
f) 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendine tabi sigortalıların borçlanma statüsü
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında,
sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
Örnek 1- 10/11/1998-15/12/2000 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna, 5/1/2005
tarihinden itibaren ise 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı olan ve 10/3/2001-10/3/2003 tarihleri
arasındaki doğum süresini borçlanan sigortalı (M)’nin bu süresi 5510 sayılı Kanunun 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılık süresi olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 2- 1/11/2006-1/2/2008 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna, 5/8/2008-8/7/2009
tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı bulunan ve 16/6/2010 tarihinde müracaat
ederek 6/3/1975-7/11/1976 tarihleri arasında yaptığı askerlik hizmetini borçlanan sigortalı
(N)’nin borçlandığı süre 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılık süresi
olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 3- 27/10/1995-1/5/1996 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi çalışması
bulunan, 4/7/2000 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayarak halen bu görevine devam
eden ve 22/4/1999-3/7/2000 tarihleri arasındaki doğum sonrası süresini borçlanan sigortalı
(O)’nun bu süresi 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi
sigortalılık süresi olarak dikkate alınacaktır.
3.2- Yurtdışında çalışması bulunanların Kanunun 41 inci maddesine göre
yapacakları borçlanma statülerinin belirlenmesi
3.2.1- 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yapanların 5510 sayılı Kanunun 41 inci
maddesine göre yapacakları borçlanmalar
3201 sayılı Kanuna göre yurtdışında geçen hizmet sürelerini borçlanan sigortalıların 5510
sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre yapacakları borçlanmalar, 3201 sayılı Kanuna göre
belirlenen sigortalılık statüsüne göre değerlendirilecektir.
Örnek- Türkiye’de herhangi bir çalışması olmayan sigortalı (Ö) 15/12/1988-22/6/1996
tarihleri arasında yurtdışında geçen hizmet sürelerini borçlanmıştır. Sigortalının söz konusu
süreleri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
değerlendirildiğinden, 6/6/1986-8/12/1987 tarihlerinde yapmış olduğu askerlik hizmetini
borçlanması halinde, askerlik borçlanma süresi 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamında değerlendirilecektir.
3.2.2- Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışması bulunanların
Kanunun 41 inci maddesine göre yapacakları borçlanmalar
5510 sayılı Kanuna göre yurtiçinde çalışması bulunmayanlardan, sosyal güvenlik
sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışmış olanlar ile halen çalışmaya devam edenler Kanunun 41 inci maddesinin (b), (d), (e) ve (h) bentlerine göre borçlanma yapabileceklerdir. Bunların
borçlandıkları süreler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılık
süresi olarak değerlendirilecektir.
Örnek- Türkiye’de herhangi bir çalışması bulunmayan ve halen Almanya’da çalışmaya
devam eden sigortalı (P)’nin 30/12/1988-30/6/1989 ile 1/7/1989-30/12/1989 tarihleri arasındaki
avukatlık staj süresini borçlanması halinde bu süre 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında değerlendirilecektir.
3.3- Borçlanılması gereken sigortalılık statüsü dışında borçlanma yapanlar
3.3.1- 1479 veya 2926 sayılı kanunlara tabi olunan sürede 506 sayılı Kanuna göre
yapılan borçlanmalar
1/10/2008 tarihinden önce 1479 veya 2926 sayılı Kanunlara tabi sigortalı iken 506 sayılı
Kanunun mülga 60 ıncı maddesinin (F) bendine göre yapılan borçlanmalar, 5510 sayılı Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi hizmet olarak değerlendirilecektir.
Borçlanılan süreler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre ayrıca
basamak intibakında dikkate alınmayacaktır.
Örnek 1- 506 sayılı Kanuna tabi olarak 1/4/1985-30/8/1986 ve 24/11/1995-13/11/2008
tarihleri arasında zorunlu sigortalı hizmetleri olan sigortalı (R), 17/10/1990 tarihinde 21/5/1976-
21/1/1978 tarihleri arasındaki askerlik süresini borçlanmak için Sosyal Sigortalar Kurumuna
müracaat etmiş, tebliğ edilen borcu iki yıllık süre içinde ödemiş, 20/10/2010 tarihinde de aylık
bağlanması için tahsis talebinde bulunmuştur. Tahsis aşamasında yapılan incelemede sigortalının 13/8/1986-24/4/1995 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna tabi hizmeti olduğu anlaşılmış olup 506 sayılı Kanun kapsamında yapmış olduğu askerlik borçlanması geçerli sayılacaktır.
Örnek 2- 1/3/1984-11/9/2008 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna göre çeşitli işyerlerinde
çalışması bulunan sigortalı (S), 5/3/1975-5/11/1976 tarihleri arasındaki askerlik süresini
9/12/1998 tarihinde ödemiştir. 2008 yılında 1/9/1995-15/5/2000 tarihleri arasında 2926 sayılı
Kanuna göre sigortalı olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda sigortalının borçlanması iptal
edilmeyecek 506 sayılı Kanun kapsamında borçlanma hizmeti olarak dikkate alınacaktır.
3.3.2- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı sayılanların diğer statülere göre borçlanmaları
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olan
sigortalılardan haklarında 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulananların diğer statülere
borçlanmaları halinde borçlanma tutarları iade edilmeyerek borçlanma talep dilekçesinin Kurum
kayıtlarına geçtiği tarih dikkate alınarak 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre yeni borç tutarı
hesaplanıp varsa eksik kalan tutar tahsil edilerek borçlanma geçerli sayılacaktır.
Örnek 1- Adıyaman İl Milli Eğitim Müdürlüğünde 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi
memur olarak görev yapmakta iken 6/1/1981-5/9/1982 tarihleri arasında geçen askerlik süresini
27/12/2001 tarihinde devredilen Adıyaman Sigorta İl Müdürlüğüne borçlanarak borç tutarını
yatıran sigortalı (Ş)’nin, 27/12/2001 tarihli dilekçesi esas alınarak mülga 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesi uyarınca borçlanma işlemine esas alınan unsurlar (başvurduğu tarihte tabi olduğu personel Kanunlarına göre öğrenim durumları itibariyle göreve giriş derece/kademe göstergesi)
dikkate alınarak tahakkukun yapılacağı tarihteki memur maaş katsayısına göre borç tutarı tespit
edilip daha önce ödediği rakam düşülerek kalan miktarın tahsili yapılacaktır.
Örnek 2- Sivas İl Özel İdare Müdürlüğünde 5434 sayılı Kanuna tabi memur olarak görev
yapmakta iken 14/12/1999-13/3/2000 tarihleri arasında geçen askerlik süresini 22/4/2004
tarihinde devredilen Sivas Sigorta İl Müdürlüğüne borçlanarak borç tutarını yatıran sigortalı
(T)’nin 22/4/2004 tarihli dilekçesi esas alınarak mülga 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesi
uyarınca borçlanma işlemine esas alınan unsurlar (başvurduğu tarihte tabi olduğu personel
Kanunlarına göre öğrenim durumları itibariyle göreve giriş derece/kademe gösterge, varsa ek
gösterge, taban aylık tutarı, kıdem aylık tutarı, özel hizmet tazminatının emeklilik keseneğine
yansıyan oranı) dikkate alınarak tahakkukun yapılacağı tarihteki memur maaş katsayısına göre
borç tutarı tespit edilip daha önce ödediği rakam düşülerek kalan miktarın tahsili yapılacaktır.
3.3.3- 1/10/2008 tarihinden sonra yanlış statüde yapılan borçlanmalar
1/10/2008 tarihinden sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bendine tabi sigortalı sayılanlar ile 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa (c) bendine tabi
sigortalı olanlar ve hak sahiplerinin borçlandırılması gereken sigortalılık statüsü dışında diğer
statülerden birisine göre borçlandırılması halinde mevzuat farklılığının bulunmaması nedeniyle
borçlanma tutarı iade edilmeyecek, borçlanma talep dilekçesinin Kurum kayıtlarına intikal tarihi
ve borcun ödendiği tarihler dikkate alınarak hizmetler sigortalının ait olduğu statüdeki programa
aktarılacak ve sigortalılardan yeni bir borçlanma talebi istenmeyecektir.
3.3.4- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ya da (b) bendi
kapsamında sigortalı olup 1/10/2008 tarihinden önce (c) bendi statüsündeki hizmetlerini
borçlanma talebinde bulunanlar
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalıların
1/10/2008 tarihinden önce 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine tabi hizmetleri arasında geçen ve 41 inci madde kapsamında borçlandırılacak süreleri 26/12/2008 tarihli ve 2008/111 sayılı Genelgenin “IV- BORÇLANMA İÇİN BAŞVURULARIN YAPILMASI VE
BORÇLANMA PROGRAMLARI” başlıklı bölümünün (d) fıkrasındaki açıklamalar uyarınca
borçlanacakları prime esas kazanç Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığından sorulduktan
sonra sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi tarafından yapılacaktır.
4- BORÇLANILAN SÜRELERİN HİZMET OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
4.1- Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki borçlandırılan sürelerin
değerlendirilmesi
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların 41
inci maddeye göre yapacakları borçlanmalarda, 2008 yılı Ekim ayı başından önceki sürelerde
borçlanılan prime esas gün sayısı borçlanılan ilgili aylara mal edilmekte olup, borçlandırılan
sürenin 5510 sayılı Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreye ait
olması halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülecek,
prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazançlar ise borçlanma yapılan ilgili aylara mal edilecektir.
Örnek- 5/10/1998 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı
(U), 21/5/1993-21/1/1995 tarihleri arasında yaptığı askerlik hizmetini, prime esas asgari günlük
kazanç üzerinden borçlanmak için 21/4/2010 tarihinde müracaat etmiş, 602 gün karşılığı (24,30 x % 32 = 7,78 TL, 7,78 x 602 = 4.683,56 TL) borçlanma tutarı 30/4/2010 tarihinde sigortalıya
tebliğ edilmiş, 5/5/2010 tarihinde borçlanma tutarının tamamını ödemiştir. Bu durumda
sigortalının hizmet süresinin başlangıcı ve prime esas kazançları aşağıdaki şekilde olacaktır.
Askerlik süresi : 21/5/1993-21/1/1995
Borçlanılan gün sayısı : 602 gün (1 yıl 8 ay 2 gün)
Hizmet süresinin başlangıcı : 5 10 1998
2 8 1
3 2 1997
Borç ödeme tarihi : 5/5/2010
Borcun ödendiği tarihteki asgari günlük kazanç : 24,30 TL
Borçlandığı günlük kazanç : 24,30 TL
Ödenen 1 günlük primin ödeme tarihindeki asgari kazanca oranı : 24,30 / 24,30 = 1
Prime esas kazanç hesabı:
Yıl Ay Gün
İlgili Ayın
Asgari Kazancı
(TL)
Oran
İlgili Ay İçin
Hesaplanan
Kazanç (TL)
1993
Mayıs 11 308.242 1 308.242
Haziran 30 840.660 1 840.660
Temmuz 30 948.570 1 948.570
Ağustos 30 948.570 1 948.570
Eylül 30 948.570 1 948.570
Ekim 30 1.067.850 1 1.067.850
Kasım 30 1.067.850 1 1.067.850
Aralık 30 1.067.850 1 1.067.850
1994
Ocak 30 1.113.300 1 1.113.300
Şubat 30 1.113.300 1 1.113.300
Mart 30 1.113.300 1 1.113.300
Nisan 30 1.249.620 1 1.249.620
Mayıs 30 1.249.620 1 1.249.620
Haziran 30 1.249.620 1 1.249.620
Temmuz 30 1.249.620 1 1.249.620
Ağustos 30 1.249.620 1 1.249.620
Eylül 30 1.249.620 1 1.249.620
Ekim 30 1.249.620 1 1.249.620
Kasım 30 1.249.620 1 1.249.620
Aralık 30 1.249.620 1 1.249.620
1995 Ocak 21 906.528 1 906.528
4.2- Borç tutarının kısmi ödenmesi halinde hizmetlerin değerlendirilmesi
5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesi gereğince, sigortalılar ya da hak sahipleri
borçlanılan sürelerin tamamını ödeyebilecekleri gibi bir kısmını da ödeyebileceklerdir. Bu
durumda borçlanılan hizmetin prime esas kazanç olarak değerlendirilmesinde hizmet süresinin
sonundan başa doğru değerlendirilme yapılacaktır.
Örnek 1- 2/1/2000 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı
(Ü), 6/6/1986-8/12/1987 tarihleri arasında yaptığı askerlik hizmetini 35,00 TL prime esas kazanç üzerinden borçlanmak için 15/6/2010 tarihinde müracaat etmiş, (35,00 x % 32 = 11,20 TL, 11,20 x 543 = 6.081,60 TL) borçlanma tutarının 1.680,00 TL’lik kısmını 2/7/2010 tarihinde ödemiştir.
Bu durumda sigortalının hizmet süresinin başlangıcı ve prime esas kazançları aşağıdaki şekilde
olacaktır.
Askerlik süresi : 6/6/1986-8/12/1987
Borçlanılan gün sayısı : 543 gün (1 yıl 6 ay 3 gün)
Primi ödenen gün sayısı : 1.680,00 / 11,20 = 150 gün
Hizmet süresinin başlangıcı : 2 1 2000
5_____
2 8 1999
Borç ödeme tarihi : 2/7/2010
Borcun ödendiği tarihteki asgari günlük kazanç : 25,35 TL
Borçlandığı günlük kazanç : 35,00 TL
Ödenen 1 günlük primin ödeme tarihindeki asgari kazanca oranı : 35,00 / 25,35 = 1,38
Prime esas kazanç hesabı :
Yıl Ay Gün
İlgili Ayın
Asgari Kazancı
(TL)
Oran
İlgili Ay İçin
Hesaplanan
Kazanç (TL)
1987
Temmuz 22 36.036 1,38 49.729,68
Ağustos 30 49.140 1,38 67.813,20
Eylül 30 49.140 1,38 67.813,20
Ekim 30 49.140 1,38 67.813,20
Kasım 30 49.140 1,38 67.813,20
Aralık 8 13.104 1,38 18.083,52
Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalı askerlik hizmetinden kalan süreyi 21/7/2010 tarihinde
prime esas günlük asgari kazanç üzerinden borçlanmak için müracaat etmiş, (25,35 x % 32 = 8,11 TL, 8,11 x 393 = 3.187,23 TL) borçlanma tutarının bu defa 729,90 TL’lik kısmını 26/7/2010 tarihinde ödemiştir. Bu durumda sigortalının hizmet süresinin başlangıcı ve prime esas kazançları aşağıdaki şekilde olacaktır.
Askerlik süresi : 6/6/1986-8/12/1987
Borçlanılan gün sayısı : 393 gün
Primi ödenen gün sayısı : 729,90 / 8,11 = 90 gün
Hizmet süresinin başlangıcı : 2 1 2000 2 8 1999
Birinci borçlanma süresi : 5 İkinci borçlanma süresi 3_____
2 8 1999 2 5 1999
Borç ödeme tarihi : 26/7/2010
Borcun ödendiği tarihteki asgari günlük kazanç : 25,35 TL
Borçlandığı günlük kazanç : 25,35 TL
Ödenen 1 günlük primin ödeme tarihindeki asgari kazanca oranı : 25,35 / 25,35 = 1
Prime esas kazanç hesabı :
Yıl Ay Gün
İlgili Ayın
Asgari Kazancı
(TL)
Oran
İlgili Ay İçin
Hesaplanan
Kazanç (TL)
1987
Nisan 22 33.880 1 33.880
Mayıs 30 46.200 1 46.200
Haziran 30 46.200 1 46.200
Temmuz 8 13.104 1 13.104
Örnek 3- Halen 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine
tabi sigortalı olan (V), 1/7/1987-25/11/1987 tarihleri arasında sigortalı çalışmış, 9/11/1990-
13/5/1991 tarihleri arasında mahkemede, 13/5/1991-12/11/1991 tarihleri arasında da avukat
yanında staj yapmış 19/4/2010 tarihinde söz konusu süreyi 28,00 TL prime esas kazanç üzerinden
borçlanmak için müracaat etmiş, 21/4/2010 tarihinde tebliğ edilen (28,00 x % 32 = 8,96 TL, 8,96
x 364 = 3.261,44 TL) borçlanma tutarının 2.000,00 TL’lik kısmını 30/4/2010 tarihinde ödemiştir.
Bu durumda sigortalının hizmet süresinin başlangıcı ve prime esas kazançları aşağıdaki şekilde
olacaktır.
Avukatlık staj süresi : 9/11/1990-13/5/1991, 13/5/1991-12/11/1991
Borçlanılan gün sayısı : 364 gün (1 yıl 4 gün)
Primi ödenen gün sayısı : 2.000,00 / 8,96 = 223 gün
Borç ödeme tarihi : 30/4/2010
Borcun ödendiği tarihteki asgari günlük kazanç : 24,30 TL
Borçlandığı günlük kazanç : 28,00 TL
Ödenen 1 günlük primin ödeme tarihindeki asgari kazanca oranı : 28,00 / 24,30 = 1,15
Prime esas kazanç hesabı :
Yıl Ay Gün
İlgili Ayın
Asgari Kazancı
(TL)
Oran
İlgili Ay İçin
Hesaplanan
Kazanç (TL)
1991
Şubat 1 5.950 1,15 6.842,5
Mart 30 178.500 1,15 205.275
Nisan 30 178.500 1,15 205.275
Haziran 30 178.500 1,15 205.275
Temmuz 30 224.010 1,15 257.611,5
Ağustos 30 224.010 1,15 257.611,5
Eylül 30 224.010 1,15 257.611,5
Ekim 30 224.010 1,15 257.611,5
Kasım 12 89.604 1,15 103.044,6
4.3- Ay içinde 30 günden az prim ödenen sigortalıların doğum borçlanmasında
dikkate alınacak sürelerinin hesaplanması
Doğum borçlanması talebi kabul edilen kadın sigortalının iki yıllık borçlanma süresi
içinde zorunlu sigortalı hizmetlerinin olması halinde zorunlu sigortalılık süreleri borçlanma
sürelerinden düşülecektir.
Zorunlu hizmetlerin borçlanma süresinden düşülmesinde sigortalının işe giriş ve çıkış
tarihlerinin dört aylık sigorta primleri bordrosunda bulunmaması halinde o ayın son gününden
başlayarak geriye doğru gidilerek zorunlu hizmet tespit edilecektir. Ay içinde zorunlu sigortadan
geriye kalan süreler 30 güne tamamlanacak şekilde borçlanma süresi olarak kabul edilecektir.
1/4/1983 tarihinden önce üç aylık sigorta primleri bordrosu ile bildirilen hizmetler hakkında
dönemin sonundan geriye doğru gidilerek tespit yapılacaktır.
Örnek- 506 sayılı Kanuna tabi çalışmakta iken 8/7/1990 tarihinde doğum yapan sigortalı
(Y), 31/3/1992 tarihinde işten ayrılmış, 1/4/1992 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortaya prim
ödemeye başlamıştır. Sigortalının 1990/II, 1991/I, II, III ve1992/I inci dönem dört aylık sigorta
prim bordrolarında 120 günden eksik süreleri bulunduğundan bu süreleri borçlanabilecektir.
Sigortalının borçlanabileceği süre aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Dönem
Bordrosu
Bordrodaki Gün
Sayısı
Bordroda Prim
Ödenen Aylar Zorunlu Hizmet* Borçlanılacak Hizmet
Ay Gün
1990 / II 30
Mayıs - - -
Haziran - - -
Temmuz 15 16/07/1990-30/07/1990 01/07/1990-15/07/1990
Ağustos 15 16/08/1990-30/08/1990 01/08/1990-15/08/1990
1991 / I 60
Ocak 5 26/01/1991-30/01/1991 01/01/1991-25/01/1991
Şubat 10 21/02/1991-30/02/1991 01/02/1991-20/02/1991
Mart 25 06/03/1991-30/03/1991 01/03/1991-05/03/1991
Nisan 20 11/04/1991-30/04/1991 01/04/1991-10/04/1991
1991 / II 63
Mayıs 18 13/05/1991-30/05/1991 01/05/1991-12/05/1991
Haziran 16 15/06/1991-30/06/1991 01/06/1991-14/06/1991
Temmuz 15 16/07/1991-30/07/1991 01/07/1991-15/07/1991
Ağustos 14 17/08/1991-30/08/1991 01/08/1991-16/08/1991
1991 / III 62
Eylül 17 14/09/1991-30/09/1991 01/09/1991-13/09/1991
Ekim 15 16/10/1991-30/10/1991 01/10/1991-15/10/1991
Kasım 15 16/11/1991-30/11/1991 01/11/1991-15/11/1991
Aralık 15 16/12/1991-30/12/1991 01/12/1991-15/12/1991
1992 / I 45
Ocak 15 16/01/1992-30/01/1992 01/01/1992-15/01/1992
Şubat 15 16/02/1992-30/02/1992 01/02/1992-15/02/1992
Mart 15 16/03/1992-30/03/1992 01/03/1992-15/03/1992
Nisan - - -
*Ay içindeki zorunlu çalışma süresi borçlanma ile 30 güne tamamlandığı için 28, 29 ve 31 gün çeken aylarda
hizmet 30 gün olarak dikkate alınmıştır.
4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddeleri gereğince kısmi süreli veya çağrı
üzerine çalışanlar, 5510 sayılı Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan
sigortalılar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim
kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici
olarak çalıştırılıp prim ödeme gün sayısı ay içerisinde hak kazandıkları brüt ek ders ücreti toplam
tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi sonucu tespit edilenlerin gün sayısı
otuzun altında olanların doğum borçlanması talebinde bulunmaları halinde zorunlu sigortalılık
süresi dışında kalan süreleri borçlanma kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek- 1/6/2005 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı (Z)
kısmi süreli çalışması nedeniyle işvereni tarafından hizmetleri her ay 8 ile 10 gün arasında olmak
üzere Kuruma bildirilmiştir. Sigortalı 4/3/2007 tarihinde doğum yapmış 30/6/2007 tarihine kadar
ücretsiz izin kullanmış, 2007 yılı Temmuz ayında yeniden çalışmaya başlamış 15/3/2008
tarihinde işten ayrılmış, 22/7/2010 tarihinde doğum borçlanması yapmak için talepte
bulunmuştur. Sigortalının 4/3/2007-30/6/2007 tarihleri, 2007 yılı Temmuz ve 2008 yılı Mart ayı
arasında kısmi çalışılan günler dışında kalan süreler ile 2008 yılı Nisan ayı ile 4/3/2009 tarihi
arasındaki süreleri borçlandırılacaktır.
5- 1479 SAYILI KANUNA GÖRE YAPILAN BORÇLANMALARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ
5.1- Kurum kodu uygulamaları
5.1.1- Eksik tahsil edilen askerlik borçlanmaları
a) 1479 sayılı Kanunun mülga ek 9 uncu maddesi gereğince, askerlik borçlanması
sigortalının talep tarihinde bulunduğu basamağın primi üzerinden hesaplanmakta olup, borçlanma
tutarının tebliğ tarihinden itibaren Kanunda belirtilen süre içinde tam olarak ödenmesi halinde
borçlanma geçerli sayılmıştır. Ancak, tebliğ edilen tutarın devredilen Bağ-Kur Genel
Müdürlüğünün 12/9/2006 tarihli ve 2002/15 Nolu Genelgeye Ek Genelgesi gereğince 9,99 TL’ye
kadar (17/2/1995 tarihli ve 1995/3 sayılı İç Genelge ile 99.999 TL, 19/2/2001 tarihli ve 2001/8
sayılı Genelge ile 999.999 TL, 2/4/2002 tarihli ve 2002/15 sayılı Genelgesi gereğince 9.999.999
TL) eksik ödenmesi halinde bu tutarın sigortalıya tebliğ tarihinden sonra 15 gün içinde ödenmesi
durumunda borçlanma geçerli sayılarak, eksik tahsil edilen tutar “Kurum Kodu” kapsamında
değerlendirilecek olup, 1/10/2008 tarihinden önce eksik tahsil edilen tutarlar hakkında “Kurum
Kodu” uygulamasına 1/10/2008 tarihinden önceki borçlanmalarla sınırlı olmak üzere devam
edilecektir.
Örnek- 4. basamakta esnaf sigortalılığı devam eden sigortalı (A), 22/1/2008 tarihinde 18
ay süreyle yaptığı askerlik hizmetini borçlanmak için müracaat etmiş, hesaplanan borçlanma
tutarı (101,40 x 18 = 1.825,2 TL) 1/2/2008 tarihinde sigortalıya tebliğ edilmiştir. 23/7/2008
tarihinde borçlanma tutarının 1.820,00 TL’lik kısmını ödeyen sigortalı (A), 4/4/2010 tarihinde
müracaat ederek eksik ödediği tutarı ödemek için talepte bulunmuştur. Hesaplanan borç tutarı
(1.825,2 TL) ile ödenen tutar (1.820,00 TL) arasında kalan 5,2 TL’lik miktarı 8/4/2010 tarihinde
ödeyen sigortalının, ödediği fark tutarı kurum kodu kapsamında değerlendirilerek askerlik
borçlanması geçerli hale getirilecektir.
b) 1/10/2008 tarihinden sonra 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre yapılan
borçlanmalarda “Kurum Kodu” kapsamında değerlendirme işlemi yapılmayacak, hizmetin hesabı
sigortalıların ödedikleri tutarla orantılı olarak dikkate alınacaktır. Bu şekilde yapılan orantı
sonucunda bulunacak gün sayısında virgülden sonraki tutar tama iblağ edilmeyecektir.
Örnek- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4)
numaralı alt bendine tabi olan sigortalı (B), 2/6/2010 tarihinde 18 aylık askerlik süresinin 448
günlük kısmını asgari günlük kazanç üzerinden ödemek için müracaat etmiş, 16/6/2010 tarihinde
tebliğ edilen (7,78 x 448 = 3.485,44 TL) borçlanma tutarının 3.480,00 TL’lik kısmını ödemiştir.
Sigortalının eksik ödediği 5,44 TL kurum kodu kapsamında değerlendirilmeyecek, ödenen tutarla
orantılı gün sayısı geçerli sayılacaktır.
5.2- Basamak intibakı nedeniyle eksik tahsil edilen borçlanma tutarları
1479 sayılı Kanun kapsamında kayıt ve tescili yapılan sigortalılardan Kanunun geçici 27
nci maddesi gereğince;
a) Diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışması bulunduğu 1/10/2008 tarihinden önce
tespit edilen,
b) 1/10/2008 tarihinden önce tespit işlemlerine başlanmakla birlikte bu tarihten sonra
işlemleri sonuçlandırılan,
c) 1/10/2008 tarihinden önce diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışmasının Kurum
kayıtlarında bulunduğuna dair bilgi ve belge olmakla beraber tespit işlemleri bu tarihten sonra
yapılan,
sigortalıların bu hizmetlerine istinaden Kanunun mülga 51 inci maddesine göre basamak
intibakı yapılacak, basamak artışından doğan prim farklarının tahsili hakkında devredilen Bağ-
Kur Genel Müdürlüğünün 11/6/2002 tarihli, 2002/30 sayılı ve 21/3/2002 tarihli, 2002/14 sayılı
genelgeleri gereğince işlem yapılmaya devam edilecektir. 1/10/2008 tarihinden önce diğer sosyal
güvenlik kurumlarında geçen hizmeti 01/10/2008 sonrası tespit edilenlerin basamak intibakı
yapılmayacak sadece hizmet süreleri değerlendirilecektir.
Örnek- 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı (C), 21/2/1995 tarihinde 5. basamaktan askerlik
borçlanması yapmak için müracaat etmiş, 600 gün (20 ay) karşılığı (471.960 x 20 = 9.439.200
TL) hesaplanan borcu yasal süresinde ödemiş, ancak, 506 sayılı Kanuna tabi hizmetlerinin
bulunduğunun 1/10/2008 tarihinden önce anlaşılması nedeniyle borçlanma talep tarihindeki
basamağı 6. basamağa (517.560 x 20 = 10.351.200 TL) yükseltilmiştir. Sigortalıya 5. ve 6.
basamaklar arasındaki prim farkını (0,91 TL) 15 gün içerisinde ödemesi hususu 10/3/2010
tarihinde tebliğ edilmiş, aynı tarih itibariyle prim farkı ödenmiştir. Bu durumda sigortalı (C)’nin
1479 sayılı Kanuna göre yaptığı askerlik borçlanması geçerli sayılacaktır.
1479 sayılı Kanunun mülga geçici 18 inci maddesi gereğince, 20/4/1982-4/10/2000
tarihleri arasındaki vergiye tabi oldukları sürenin tamamını borçlanmak isteyenlerden, ödeme
tarihinde bulundukları gelir basamağı üzerinden bu borçları ödeyenlerin, diğer sosyal güvenlik
kanunlarına tabi hizmetleri, vergi dairelerinden hizmetin eksik bildirilmesi gibi nedenlerle intibak
ettirildikleri yeni basamak arasında çıkan fark tutarı, devredilen Bağ-Kur Genel Müdürlüğünün
10/3/2006 tarihli ve 34722 sayılı talimatı doğrultusunda kurum kodu kapsamında
değerlendirilecektir. Bu durumdaki sigortalıların ödeyecekleri prim farkı 30/9/2008 tarihinde
geçerli olan basamak üzerinden tahsil edilecektir.
6- DİĞER İŞLEMLER
6.1- Borçlanılan hizmetlerle malullük ve ölüm aylığına hak kazanılması
5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi gereğince, 2008 yılı Ekim ayı başından önce
sigortalı olup, bu tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına
ya da 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına
tabi olanlar hakkında mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılmaya devam
edilecektir.
Mülga 2829 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi gereğince sosyal güvenlik kurumlarına tabi
çalışmış olanların hizmet süreleri, aynı tarihlere rastlamamak kaydıyla aylık bağlanmasına hak
kazanıldığında birleştirilmekte, hizmet süreleri toplamının aylık bağlanmasına yeterli olmaması
halinde ise hizmetler birleştirilmeden müstakilen değerlendirilmektedir. Bu nedenle, birleştirilen
hizmetler ve borçlandırılan sürelerle birlikte sigortalının son defa tabi olduğu sigortalılık
statüsüne göre ölüm aylığı bağlanamaması halinde, hizmetler ayrıştırılarak borçlanma işlemi iptal edilecek, ancak, önceki statüye göre borçlanılacak sürelerle birlikte aylığa hak kazanılması
halinde bu statüye göre borçlandırılacaktır.
Örnek 1- 12/1/1994-2/7/1997 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi 950 gün, 1/8/2006-
30/3/2007 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna göre 239 gün hizmeti olan sigortalı (D),
23/6/2010 tarihinde vefat etmiştir. Hak sahipleri ölüm aylığı bağlanması için 600 gün askerlik
süresini borçlanmak üzere 21/7/2010 tarihinde müracaat etmiş, ancak, yapılan incelemede 5510
sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre aylık bağlanmasına imkan
bulunmadığından hizmetler müstakilen değerlendirilecek hak sahiplerine askerlik borçlanması
yapılmaksızın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi hizmet dikkate alınarak aylık
bağlanacaktır.
Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının 12/01/1994-02/07/1997 tarihleri arasında 506 sayılı
Kanuna tabi 1250 gün sigortalı olduğu varsayıldığında bu defa hizmetler müstakilen
değerlendirilmeyecek ölüm aylığına yetecek 311 günlük askerlik süresi 5510 sayılı Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi statüsünde borçlandırılarak yine (b) bendi
kapsamında ölüm aylığı bağlanacaktır.
6.2- Hizmet borçlanmalarında prime esas kazanç beyanı
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların
41 inci maddeye göre yapacakları hizmet borçlanmalarına ait borçlanma tutarı, sigortalılıkları
nedeniyle ödedikleri prime esas kazançları dikkate alınmadan, “Borçlanma Talep Dilekçesi” ile
beyanda bulundukları prime esas kazanç üzerinden, prime esas kazanç beyanında bulunulmaması
halinde ise borçlanma tutarı, asgari günlük kazanç tutarı üzerinden hesaplanacaktır.
Örnek- 1/8/1992 tarihi itibariyle kayıt ve tescili yapılan, 2010 yılı Ocak ayında 30,00 TL
prime esas günlük kazanç beyanı üzerinden prim ödeyen Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendine tabi sigortalı (E), 15/12/1986-29/7/1989 tarihleri arasındaki askerlik
süresini borçlanmak için 30/4/2010 tarihinde müracaat etmiş, borçlanma talep dilekçesinde
borçlanma yapacağı tutar için ayrıca beyanda bulunmamıştır. Bu durumda sigortalının askerlik
süresine ilişkin borçlanma tutarı 30/4/2010 tarihinde geçerli olan asgari günlük kazanç (7,78 TL)
üzerinden hesaplanacaktır.
6.3- Borçlanma tutarının iadesi
Sigortalının kendisi ya da hak sahipleri tarafından yapılan borçlanma sürelerinin tüm
hizmetleri ile birlikte aylık bağlamaya yetecek süreden fazla olması halinde fazla olan süreye ait
borçlanma tutarı Kurumca tahsil edilmiş ise iade edilmeyecektir.
6.4- 1/10/2008-1/7/2010 tarihleri arasında doğum borçlanması talebi reddedilen
sigortalılar hakkında yapılacak işlemler
1/10/2008-1/7/2010 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesi gereğince
doğum borçlanması talebinde bulunmuş olup borçlanma talebi 26/12/2008 tarihli ve 2008/111
sayılı Genelge gereğince değerlendirilerek reddedilenlerin durumları yeni bir talep alınmaksızın
bu Genelge doğrultusunda yeniden değerlendirilecektir. Bunlardan doğum borçlanması talepleri
reddedilmesi nedeniyle dava açan ve halen bu davaları devam edenlere Tebliğ değişikliği
hususunda yazılı bilgi verilecek, sigortalıların kendi istekleri haricinde davalardan feragat
etmeleri istenmeksizin borçlanma işlemi sonuçlandırılacak, ayrıca bu konuda Kurum
avukatlarının da açılmış davalarla ilgili olarak “dava konusunun kalmadığı” yeni açılacak
davalarda ise idarenin dava konusu işlemlerde zaten işlemi yaptığından “menfaat” olayının
bulunmadığı gerekçesiyle mahkemelere bilgi vermeleri ve davanın reddini istemeleri
sağlanacaktır.
6.5- Borçlanma başvurularının alınması
Hizmet borçlanmalarında 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve
(b) bentlerine tabi sigortalıların borçlanma işlemleri sigortalının en son çalışmasının/hizmetinin
geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezince, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendine tabi sigortalıların borçlanma işlemleri ise yetki devri yapılıncaya kadar
Sigortalı Tescil ve Hizmet Dairesi Başkanlığınca yapılacak olup sigortalıların mağduriyetlerine
meydan verilmemesi bakımından son çalıştığı sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik
merkezi dışındaki bir üniteye borçlanma talebinde bulunan sigortalıların talepleri ilgili ünitece
alınarak geciktirilmeksizin borçlanmanın yapılacağı üniteye gönderilecektir.
6.6- Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan hükümler
26/12/2008 tarihli ve 2008/111 sayılı Genelgenin;
a) “I. B- BORÇLANILACAK SÜRELER” başlıklı bölümünün “a) Ücretsiz Doğum ya da
Analık İzni Süreleri ile Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendine Tabi
Sigortalıların Doğumdan Sonra Geçen Süreleri” kısmı ile “b) Er veya Erbaş Olarak Silah Altında
veya Yedek Subay Okulunda Geçen Süreler” başlıklı bölümünün onuncu paragrafı ile örneği
yürürlükten kaldırılmıştır.
b) “I. D- BORÇLANILAN SÜRELERİN HİZMET OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ”
başlıklı bölümü yürürlükten kaldırılmıştır.
c) “IV. BORÇLANMA İÇİN BAŞVURULARIN YAPILMASI VE BORÇLANMA
PROGRAMLARI” başlıklı bölümünün (c) ve (d) kısmında yer alan başvuru adresi “Sosyal
Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Dairesi Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi
No: 7 Sıhhiye /ANKARA olarak değiştirilmiştir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
M. Emin ZARARSIZ
Kurum Başkanı
DAĞITIM :
Gereği : Bilgi :
Merkez ve Taşra Teşkilatına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına
)
