Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri işsizlik, İşsizliği önleyici, istihdamı artırıcı önlemler alınması gerekir, fazla işçi çalıştıranlara teşvik edici destekler verilmesi gerekirken, çalıştırılan işçi sayısı arttıkça maalesef ek yükler de artıyor. Bu da insanları iş kurmak ve işçi çalıştırmaktan alıkoyuyor.
İşçi sayılarına göre gelen ek yükler;
3 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
3 ve daha fazla işçi çalıştıranlar İnternet şifresi almak ve Aylık Pirim ve Hizmet Belgelerini internet üzerinden elektronik posta yolu ile göndermek zorundalar.
11 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
11 ve daha fazla işçi çalıştıranlar Muhtasar Beyannamelerini her ay vererek ödeme yapmak zorundalar. Zirai alım satım yapanlar hariç 10 ve daha az işçi çalıştıranlar diledikleri takdirde üç ayda bir beyanname vererek ödeme yapabiliyorlar. (193 say. GVK mad.98)
20 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
20 kişiyi geçen işyerleri 1 ay içersinde 10 ve daha fazla işçi çıkarmak istediği takdirde bu toplu işçi çıkarılması işlemi sayılıyor. Bunun en az 30 gün önceden bir yazı ile İşyeri sendika temsilcisine, İş kurumuna ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne gerekçesi ile bildirilmesi gerekiyor.
Bu sayı 100 işçiye kadar olan işyerleri için 10, 101 ile 300 arasındaki işçi çalıştıran işyeri için %10, 301 ve üzerinde işçi çalıştıranlar için ise 30 kişidir. (4857 say. İş kanunu mad.29) Bildirime uymanın cezası işçi başına 312 YTL dir. (4857/100)
30 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
30 veya daha fazla işçi çalıştıran işveren en az 6 aylık kıdemi olan ve belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiyi çıkarmak istediğinde fesih için geçerli mazeret göstermek zorunda. Yani İşveren, Kıdem, İhbar ve tüm haklarını ödese dahi, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebi yoksa iş akdini fesih edemez.
Çıkarılan işçi 1 ay içersinde işe geri dönüş davası açabilir. Davayı işçi kazanırsa işveren işçinin çalışmadığı 4 aya kadar olan ücretini ödemek zorunda kalır. Tekrar işe başlatmadığı takdirde de 4 ay ile 8 aylık ücret tutarında ek bir tazminat öder. (4857/18–19–20–21)
50 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
Aynı il sınırları içersinde 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işverenler %3 oranında Özürlü, %1 oranında Eski hükümlü ve %2 oranında Terörden zarar gören çalıştırmak zorunda. Çalıştırılmayan her özürlü ve eski hükümlünün cezası aybaşına 1.755 YTL, Terörden zarar görenin çalıştırılmaması cezası ise aybaşına Asgari ücretin 10 katı, yani 5.310 YTL. (4857/30–101)(3713 say. Terörle mücadele kanunu/ek madde 1)
Aynı il sınırları içersinde 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin İşyeri Hekimi çalıştırmaları gerekiyor. Çalıştırmamanın cezası her ay için ayrı ayrı 783 YTL. Yine bu işyerleri İş yeri sağlık birimi oluşturmak ve bu birimde sürekli bir hemşire bulundurmak zorundalar. (4857/81–105)
Sanayiden sayılan ve devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran işverenler, İş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulmak, bir veya daha fazla İş Güvenliğinden Sorumlu Teknik Eleman çalıştırmak zorundalar. İşin niteliğine ve tehlikelilik derecesine göre bu görevlilerin A-B veya C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sertifikası bulunması gerekiyor. Çalıştırmamanın cezası her ay için ayrı ayrı 783 YTL. (4857/82–105)
100 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
İşçi sayısı 100 den fazla olan işyerleri Yıllık İzin Kurulu oluşturmak zorunda olup Yıllık izin zamanlarını bu kurulun belirlemesi gerekiyor. (4857/60)
100 ve daha fazla kadın işçi çalıştıranların Emzirme odası kurması gerekiyor. Yine bununda cezası 783 YTL. (4857/88–105)
150 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
150 ve daha fazla işçi çalışan işyerlerinde, işçiler tüketim kooperatifi (Kantin) kurmak istedikleri takdirde işverenlerce yer tahsisi yapılması öngörülüyor.(4857/115)
150 den fazla kadın işçi çalıştıranların Yurt (Kreş) açma zorunluluğu bulunuyor. Yine bunun cezası da her ay için 783 YTL (4857/88–105)
250 VE DAHA FAZLA İŞÇİ
250 ve daha fazla işçi çalıştıranlar Sanayi ve Ticaret Bakanlığının yeni Kobi tanımına göre Orta ölçekli işyeri sınıfından çıkıp Büyük ölçekli İşyeri sınıfına girmekte, Bu sebeple de başta KOSGEB olmak üzere KOBİ lere verilen birçok destekten yararlanamamaktalar.
SMMM Bülent FIÇICI
