2005 yılında Gayri Menkul Sermaye İradı (Kira Geliri) veya Menkul Sermaye İradı (Nakdi sermaye ve para ile temsil edilen değerler üzerinden kazanılan kar payı, faiz vb gelirler) elde edenlerin 15 Mart tarihine kadar bağlı oldukları Vergi Dairesine Gelir Vergisi Beyannamesi vermeleri ve tahakkuk eden vergiyi de en geç Mart sonu ve Temmuz sonu olmak üzere iki eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.
KİRA GELİRLERİ
KİMLER BEYANNAME VERECEK?
· 2005 yılında mesken kira gelirlerinin 2.000-YTL lık kısmı vergiden müstesnadır. Bu rakamın altında mesken kira geliri olanlar hiç beyanname vermeyecek bu rakamın üzerinde geliri olanlar ise sadece üzerinde kalan kısmı beyan edeceklerdir.
Karı ve kocanın ayrı ayrı kira gelirleri var ise bu istisnadan ayrı ayrı yararlanabileceklerdir.
Eksik beyanname verenler ile hiç beyanname vermeyenler ileride ortaya çıkması durumunda ve Kira gelirinin yanında Ticari, Zirai ve Mesleki kazancınıda beyan etmek zorunda olanlar bu istisnadan yararlanamayacaklardır
· İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi (stopaj) yapılıyor ise 15.000-YTL sına kadar hiç beyan edilmeyecek, bu rakamı aşması halinde ise tamamı beyan edilecektir.
15.000-YTL lik istisnanın aşılıp aşılmadığına kira gelirlerinin istisnadan sonra kalan kısmı ile stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirinin toplanarak bakılması gerekir.
· İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılmıyor ise 800-YTL sını aşan kira gelirlerinin tamamının beyan edilmesi zorunludur.
KİRA GELİRİNİN TAHSİL EDİLEMEYEN KISMI BEYAN EDİLECEK Mİ?
Kira gelirlerinde tahsil esası geçerlidir. Dolayısı ile kiranın tahsil edilemeyen kısmının beyan edilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, 2005 yılında eski yıllara ait kira geliri tahsil edildiği takdirde ise tamamının bu yıl beyan edilmesi gerekecektir.
Bunun bir istisnası mükellef lehine olup, gelecek yıllara ait kiralar peşin tahsil edildiğinde ise sadece 2005 yılına ait kısmı bu sene gelecek yıllara ait olan kısımlarının ise ilgili yıllarda beyan edilmesi gerekecektir.
DİĞER HUSUSLAR
Kira Bedelini döviz olarak tahsil edenlerin ilgili dövizi tahsil ettikleri günün TCMB döviz alış kurunu esas alarak Gayri Safi Hasılatı belirlemeleri gerekir.
Gayrimenkulun başkalarının kullanımına bedelsiz olarak tahsis edilmesi veya kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması durumunda emsal kira bedeli esas alınır. Emsal kira bedeli yetkili özel makamlarca veya mahkemece belirlenmiş bedeldir. Böyle bir belirleme yok ise taşınmaz mallar için emlak vergi değerinin %5 i ,diğer mallarda ise maliyet bedelinin %10 udur.
İşyeri kira gelirinin staopajını kiracı vergi dairesine yatırmazsa bundan dolayı kiraya verenin hiçbir sorumluluğu olmayıp, 15.000-YTL sını aşan kira gelirini beyan eden mükellef kiracının stopajını ödeyip ödemediğine bakmadan %22 stopaj tutarını beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir.
Konutunu kiraya verip kirada oturanlar Götürü Gider yöntemi yerine Gerçek Gider yöntemini seçerlerse ödedikleri kirayı kendi verecekleri beyannameden düşebilirler. Bu durumda kira giderinin vergi iadesinde kullanılmamış olması şarttır.
MENKUL SERMAYE İRATLARI
TUTARI NE OLURSA OLSUN BEYAN EDİLMEYECEK GELİRLER
· Vergi Kesintisine tabi tutulmuş Mevduat Faizleri, Repo Gelirleri, Özel Finans kurumlarınca ödenen kar payları, Fon Gelirleri, İstanbul menkul kıymetler borsasında ve vadeli işlem-opsiyon borsalarında elde edilen kazançlar,
· 07.10.2001 tarihinden itibaren düzenlenen şahıs sigorta poliçelerinden elde edilen kazançlar,
· Şirketlerin 1998 ve önceki yıllara ait kazançlarını dağıtmaları halinde elde edilen kar payları,
· Şirketlerin Karlarını sermayeye ilave etmeleri sureti ile dağıtılmış sayılan kar payları.
BELİRLİ BİR TUTARI AŞMASI HALİNDE BEYAN EDİLECEK GELİRLER
· 26.07.2001 tarihinden itibaren ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonolarından 2005 yılında elde edilen ve gayri safi tutarı 408.280,52-YTL sını aşan faiz gelirleri,
· 26.07.2001 tarihinden önce ihraç edilenlere ise %53,7 indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar 15.000-YTL sını aşıyorsa,
· Her nevi alacak faizi kazançlarına %53,7 indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar 800-YTL sını aşıyorsa,
· Türkiyede elde edilen kar paylarının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 15.000-YTL sını aşıyorsa beyanname verilecektir.
Dileyen mükellefler beyannamelerini SM veya SMMM lerin aracılığı ile internet üzerinden elektronik ortamda gönderebileceklerdir.
SMMM Bülent FIÇICI
