1950 yılların başlarında Prof Dr. Ernest E. Hirhs tarafından hazırlanmaya başlanan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) 01.01.1957 tarihinde yürürlüğe girdi. Yaklaşık 50 yıldır kullandığımız bu kanunun; Teknolojinin gelişmesi, değişen, gelişen ve yeni hükümlere ihtiyaç gösteren ticari hayatın gerisinde kalması dolayısı ile yenilenmesi kaçınılmaz olmuştur.
Prof Dr. Ünal Tekinalp Başkanlığında 5 yıldan bu yana çalışmalarını aralıksız sürdüren komisyon tasarıyı 2005’in 3.çeyreğinde tamamladı. Mecliste görüşülmeye başlanan tasarının 2006 yılı içersinde yürürlüğe gireceği tahmin edilmektedir.
TTK Yasa Tasarısındaki Önemli Değişiklikler;
· Mevcut Kanun 5 Ana kitaptan oluşurken, yenisi, Taşıma İşlerinin de ilave edilmesi ile Ticari İşletme, Ticaret Şirketleri, Kıymetli Evrak, Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku adı altında 6 Ana Kitap ve çeşitli hükümler olmak üzere 1514 maddeden oluşmuştur.
· Şirketin birden fazla kişiden oluşmasına ilişkin dogma yıkılmıştır. Tek kişilik A.Ş., Tek kişilik Ltd. Şti.kurulabilecektir. Zorlama bugüne kadar suni ortaklıklar doğurmuş, tek kişilik şirket zaruret olmuştur.
Artık vakıf tek başına bir şirket kurabilecek, Şirket tek başına başka bir şirket kurabilecektir.
· Anonim Şirket de Yönetim Kurulu Üyesi olabilmek için ortak olma şartı kaldırılmış, Yönetim Kurulu Üyelerinin en az yarısının yüksek okul mezunu olma zorunluluğu getirilmiştir. Bu değişiklikle Profesyonel kişilerin yönetimlere girmesi hedeflenmiştir.
Tüzel kişiler de Yönetim Kurulu Üyesi olabileceklerdir. Yönetim Kurulu ve Genel Müdür Arasındaki fark ortaya çıkacak. Genel Müdüre de sorumluluk yüklenecektir.
· Yeni TTK nun bir amacı da Bilgi Toplumunu oluşturmaktır. Bilgi toplumu demek bilgili toplum demek değil; Bilgiyi alabilen, bilgiye ulaşabilen toplum demektir.
Bu bağlamda her şirketin bir Web Sayfası olacak, bu sayfasının bir köşesinde Aylık, 3 Aylık Mali Tablolar ve Raporlar yer alacak, Şirket sırrı kavramı yepyeni bir konsepte oturacaktır.
· Bu 6 kitapta en az Kıymetli Evrak ile ilgili olanı değişikliğe uğramıştır. Maliye Bakanı bizzat hamiline çekin kaldırılmasını istemiş, Uluslararası toplumdan uzaklaşmamak için komisyonca reddedilmiştir.
· Ticari işletme ile ilgili kitabın Ticari defterler ile ilgili bölümüne göre İşletme Hesabı Esası terk edilmiş, Bilânço usulüne göre defter tutma zorunlu hale getirilmiştir.
· Halka Açık şirketler ile diğerleri arasındaki uçurumun kaldırılması hedeflenmiştir. Şirket ilk kurulurken halka açık olarak kurulabilecek. Şirket kendi hisselerini de satın alabilecektir. Bu madde borsadaki spekülasyonlardan şirketlerin daha az zarar görmesi için konulmuştur.
· Yeni TTK denetim üzerine kurulmuş bir kanundur. Bu kanun 1.maddesinden sonuncu maddesine kadar muhasebe ve müşavirlik mesleğini ön plana çıkarmaktadır. Şirketleri Bağımsız Denetim Kuruluşları denetleyecek. Küçük Anonim Şirketleri ise en az iki YMM veya iki SMMM denetleyebilecektir.
· Türk İşletmeleri Uluslar arası piyasaların aktörleri olmak zorundalar. Bu sebeple Finansal Tablolar Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) uygun olarak düzenlenecek ve denetlenecek. Küçük işletmeler için ise UFRS nın daha basit hükümleri uygulanacaktır.
· Haksız rekabetle ilgili önemli değişiklikler yapılmıştır. Mevcut kanun sadece haksız rekabete uğrayanı korurken, Yenisinde ise Tüketicinin korunması, Haksız rekabete uğrayanın korunması ve bizzat kendisinin korunması şeklinde üçlü koruma getirilmiştir.
Acenteleri koruyan Portföy Tazminatı, Rekabet yasağı tazminatı gibi hükümler konulmuştur.
· Şirketlerle ilgili kuruluş, genel kurul, pay ve pay defteri, Esas mukavele değişiklikleri, tasfiye, birleşme, bölünme, tür değiştirme işlemleri değiştirilmiş, Türk hukukunda ilk defa şirketler topluluğu ile ilgili hükümler konulmuştur.
· En önemli değişikliklerden biri de Ticaret Sicilinde yapılarak, Ticaret Sicili veri tabanı olarak kullanılmak üzere daha önemli bir yapıya kavuşturulmuştur.
Sonuç: Bu tasarı günümüzün sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olup, temel özelliği ise Avrupa Birliği hukuk düzenine uygun olmasıdır.
SMMM Bülent FIÇICI
